Ёзёвон чўллари давлат табиат ёдгорлиги ўсимликлар дунёси бўйича мoниторинг ўтказиш

4. Ишқорий шоҳилоқ-Kalidium Caspisum. Шўрадошлар оиласига мансуб бўйи 15-75 см.га етадиган сершох бутача. Барглари кам таррақий этган шакли тангачасимон ёки кичик бўртмачалар шаклида. Бир йиллик новдалари оқиб барглари ривожланмаган, июл-август ойларида мева беради. У Ўзбекистоннинг ҳамма вилоятларида шу жумладан Ёзёвон чўлларининг қумтепалик ораларидаги шўрхок кирларда доғлар кўринишда (кичик-кичик майдонларда ландшфт ҳосил қилади) учрайди. Умумман у турли даражада шўрлашган, асосан кучли шўрлашган майдонларда тарқалган ишқорий шохилак шўрхок ерларда кенг тарқалган ўсимликлардан биридир.
5. Шўражриқ-Aeluropus litoralis. Буғдойдошлар оиласига мансуб кўп йиллик ўт ўсимлик. Поялари ербағирлаб ўсиб, илдизи шакллангандан кейин яна кўтарилиб ўсувчи илдизпояли ўсимлик. Барги ингичка, қатлами ясси ёки ўралган туксиз ёки сийрак тукли. Тўпгуллари бошоқсимон ёки қалқонсимон, узунлиги 1.5-7 см. Шохлари дағал, бошоқчаси 5-10 та гулли. Июль-август ойларида гуллаб уруғ беради. У шўрхок, бир оз шўрлашган ерларда учрайди. Шунингдек турли даражада шўрлашган ерларда у ёки бу даражада тарқалган. У ўтлоқ ўсимликлари сингари ер юзасини деярли қоплаб оладиган даражада қалин бўлиб ўсади ва илдиз поялари бир-бирларига киришиб кетади. Шўражриқ турли экологик шароитда ўсишга мослашган ўсимлик. Ўтлоқли ва бироз шўрлашган майдонлардагина унинг белгилари ва ландшафттлик тоифаси тўлиқ номоён бўлади. Намли ва кучсиз шўрлашган тупроқларда – қамиш, рувикўт, кумуш жангал билан бир мунча шўрлашган тупроқларда янтоқ, юлғун билан, ўта шўрлашган, ер ости суви тупроқнинг юза қатламида жойлашган майдонларда қамиш билан бирга ўсади. У Ёзёвон чўлларида унинг шўрхок ерларида катта майдонларини ишғол қилади. Табиий ҳолда тарқалган шўражриқлардан йил давомида молларни боқиш мақсадида фойдаланиш мумкин.
6. Оқбош – korelinia caspica. Қоқидошлар оиласига мансуб, бўйи 50-100 смга етадиган кўп йиллик ўт ўсимлик. Пояси туксиз, йўғон, шохланган, барглари яхлит, қирғоқлари текис, бандсиз, чўзиқ. Тўпгуллари саватчада тўпланган. Саватчаси цилиндирсимон, эни 4-8 мм, бўйи 10-13 мм. Ўрама барглари цилиндирли қўнғирсимон. Гуллари пушти, сирли рангли. Гуллаш июнь-июль ойларида кузатилади. Мевалаш июль-август ойларида тўғри келади.
Оқбош шўрхок ерларда, тўқайларда, кўл, закан ва уларнинг қирғоқларида, ўт босган ташландиқ шўрли ерларда, шўрлашган экин майдонларида кўплаб ўсади ва кўпчилик ҳолларда тасмасимон кўринишдаги ландшафт илдиз системасининг тупроқнинг остки қатламларига қадар қириб бориши билан характерланади. У илдиз бачкиси ҳисобига осон ва шиддатли кўпайиши туфайли ер юзи қисми шўрлашган ерларга тез тарқалади ва шу ҳисобига ўз арлалини кенгайтиради. У қанчалик кўп тарқалган бўлсада уни хўжалик учун аҳамияти деярли кам. Фақат бошқа озуқа билан ўсимликлар бўлмагандагина қора моллар ўсимликни учки қисмини ейди ҳолос. Бошқа ўсимликлар бўлганда эса оқбошни моллар ейди.