Ёзёвон чўллари давлат табиат ёдгорлиги ўсимликлар дунёси бўйича мoниторинг ўтказиш

Қалин об ^{2 ёки} сор ²
Бир оз қалин об ^{1 ёки} сор ¹
Оз сонда сийрак об ^{1 ёки} sр (sparsal)
Жуда оз сонда ( ўта сийрак якка, яка ҳолда об ¹ sal salitarial)).
Текширалаётган Монденда 1-2 сонда об ₁ ип (unicum).
Қоплам – ўсимлик қисмлари билан тупроқни қопланиши ҳам фотоценознинг муҳим белгиларидан биридир.
Ўсимлкларнинг ер устки қисми билан тупроқни тўлиқ қоплаб олиниши 100 % деб қабул қилинган. Агар 1 м² тупроқ юзасида ўсимликсиз очиқ жой умумий майдоннинг 1/10га тўғри келса ўсимликларнинг умумий қоплами 90%дан яримини эгалласа бўлади.
Яшовчанлик – ўсимликнинг фотоценоздаги яшаш ҳолатига қараб ёки хис қилишига қараб яшовчанлиги аниқланади.
Масалан. Фотоценозда айрим ўсимлик турлари ўзининг ривожланиши учун жуда қулай шароитга эга бўлади ва ўз тараққиётини тўлиқ тугалайди. Бундай ўсимлик ҳаёти тўлиқ ҳаёт деб баҳоланади -3 балл. Бошқа бирлари ривожланиш ниҳоясига етмай қолади, энг фотоценозда вегетация жараёнининг ўтаётган турлари ҳам учраб қолади. Булар учун бу фотоценозда ўсимлик, гул ва мева ҳосил қилиши учун етарли шароит бўлмайди. Бу ўрта ҳаёт деб юритилади – 2 балл билан баҳоланади. Ниҳоят фотоценозда йўқолиш ҳолатига келиб қолган. Ўсимлик турлари ҳам учрайди,булар учун фитосеноздаги шароит ўсимликни ўсиши учун етарли эмас. Юқорида айтиб ўтилганидек Ёзёвон чўллари табиий давлат ёдгорлиги ҳудудида мухит шароитга қараб тўқай, қумли чўл, шўрхокли чўл ва бошқалар ботқоқли сувли ёки ўтлоқли ботқоқли ўсимлик типларини фарқлаш мумкин.

1. 
   Тўқай ўсимликлар типи. Тўқай ўсимликлари
   
2. 
   Тўқай ўсимликлар ҳақида маълумот.
   

Гиоботаникада тўқай ўсимлик типи деб юритилади. Фарғона водийсида бу тип Сирдарёнинг чап сохилларида тарқалган бўлиб, табиий ва инсон омили таъсирида сувни кўпайиши ва камайиши тўқай ўсимликларига ҳам ўз таъсирини кўрсатади. Шунинг учун мухит шароит ўзгариб ўз навбатда ўсимликлар таркибини ҳам ўзгаришига олиб келади. Қадимда дарё сувлари вақти-вақти билан тошиб, сохилларни сув бўлиб туриш холатлари кузатиб турилар эди. Сирдарё сувини инсон тамонидан бошқарилиши туфайли дарё сувини тошишига имкон қолмади. Эндиликда дарё сохилларида жойлашган тўқайлар сувсизликдан азаб чекмоқда. Алай, Туркустон тоғ тизмаларидан бошланаётган дарёларнинг сувлари Сирдарёга қадар етиб келмайди, шунингдек дарё сувлари тўқайни таъминлай олмайдиган бўлиб қолди. Оқибатда тўқайларни суний суғоришга эхтиёж пайдо бўла бошлади. Мухит шароитнинг тез ўзгарувчанлиги туфайли тўқай флораси тур таркибини камайиб боришига олиб келмоқда. Ёдгорлик ҳудудида тўқай ўсимликлар унчалик катта майдонларни ишғол қилмайди. Бу ерда тўронғилли тўқайлар, юлғунли тўқайлар (форматция, лондшафт, эдификатор деган номлар билан юритилади) фарқ қилмайди.