Evtanaziya tushunchasi

Majburiy aktiv evtanaziya

Majburiy  aktiv  evtanaziya  (euthanasia  compulsory),  ya’ni

bemorning roziligisiz o‘limni tezlashtirish huquq nuqtai-nazardan

qotillik sifatida baholanadi. Bunga misol tariqasida Manchesterdan

(Angliya) uncha uzoq bo‘lmagan Xayd  shaharchasining uchastka

vrachi  Garold  Shipman  tarixini  keltirish  mumkin.  2000  yilda

maxsus komissiyaning ishi natijasida u 20 yillik faoliyati davomida

analiz  uchun qon olish bahonasida tomir  ichiga kuchli  miqdorda

giyohvand-moddalami yuborish bilan 300 ga yaqin odamni, asosan

nafaqa yoshidagi ayollami o‘limiga sabab bo‘lganligi aniqlangan.

Passiv evtanaziya

Passiv evtanaziya yoki ortotanaziya to‘liq va qisman bo‘lish

mumkin. 

To‘liq  ortotanaziya  umidsiz,  kuchli  azobni  boshidan

kechirayotgan  bemorlar  hayotini  saqlash  va  quwatlab  turishga

qaratilgan  aktiv  chora-tadbirlardan  voz  kechishini  anglatadi.

Qisman  ortotanaziya  esa  zarur  bo‘lgan tibbiy  yordamni  noto‘liq

hajmda ko‘rsatishni nazarda tutadi.

Medikotanaziya

Medikotanaziya  bedavo  bemorlarning  azob,  uqubatlarini

turli  xil  konservativ,  simptomatik  davolash  usullari  yordamida

yengillashtirishni anglatadi. Ushbu harakatlar tibbiy etika va huquq

me’yorlariga zid kelmaydi.

Medikotanaziya  muammosi  polliativ  yordam  masalasi

bilan  bevosita  bog’liqdir.  JSSTning ta’rifiga binoan, polliativ yordam -  davosiz kasallik bilan og‘rigan bemorni to’laqonli  aktiv  parvarish qilishni  nazarda tutadi.

distanaziya

Distanaztya.

Ushbu atama polshalik tibbiyot huquqi bo‘yicha

mutaxassis E. Savitski (1976) tomonidan kiritilgan bo‘lib, u davosiz

deb tan olingan bemor hayotini turli xil, hattoki radikal, favqulloda

davolash  usullarini  qo‘llagan  holatda  imkoniyat  darajasida

maksimal uzaytirishni nazarda tutadi. Distanaziya an’anaviy tibbiy

etika  va  oliy  insoniylik  talablariga  to‘la  mos  keladi.  U  bo‘lishi

mumkin bo‘lgan diagnostik nuqsonlar oqibatini bartaraf etadi

tasnifi

FAOL EVTANAZIYA - bu, moxiyat e’tibori bilan, sof evtanaziya bulib, unda bedavo dardga chalingan bemorning o’llimini yengillashtirish uchun biron -bir dori yoki amal qo’llaniladi.

PASSIV EVTANAZIYA -bunda vrach bedavo dardga chalingan bemorning xayoti uchun kurashni tuxtatadi, ammo uning o’limini tezlatish uchun xech kanday chora ko’rmaydi.

TO’G’RI EVTANAZIYA -bunda vrach bemorning umrini qisqartirish maqsadini ko’zlaydi.

EGRI EVTANAZIYA - bemorning o’lishi vrachning boshqa maqsadga yo’naltirilgan xarakatlarining bilvosita (nojuya) ta’siri sifatida tezlashadi.

IXTIYORIY EVTANAZIYA - bemorning o’z iltimosiga kura uni xayotdan maxrum etish.

MAJBURIY EVTANAZIYA - bu xaqda surash yoki unga rozilik berishga layoqatli bo’lgan, ammo bunday qilmagan bemorni o’ldirish.

Laboratoriyadagi va daydi hayvonlarni uxlatib o’ldirish ham evtenziyaga misol bo’ladi. “Rossiyada aktiv va passiv evtanaziya jinoyat hisoblanadi va qasddan sodir etilgan jinoyat kabi tasniflanadi. O’zbekistonda evtanaziyaning barcha turi ta’qiqlangan.evtanaziya” deyiladi.

Xulosalar

Islom dini passiv evtanaziyani xam, faol evtanaziyani xam ma’qullamaydi, chunki bu bir odamning boshqa odam, boz ustiga vrach tomonidan ongli tarzda o’ldirilishidan boshqa narsa emas.

Islom aqidalariga ko’ra, odam o’ldirish xar qanday xolatda xam qotillik hisoblanadi

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

! ! !