Evropa mámleketleriniń paytaxt qalaları

Evropa birlespesi (EB) — ózinde xalıq aralıq shólkem hám federativ mámleket qásiyetlerin sáwlelendirgen mámleketler araliq awqam.

Daslep Evropa jámiyetshiligi („Ulıwma bazar“) atı menen atalǵan. YEI tuwrısındaǵı shártnama 1992 jıl Maastrixt sh. de (Niderlandiya ) Evropa jámiyetshiligine aǵza bolǵan 12 mámleket hám húkimet baslıqları qol qoyaǵan. Evropa mámleketleriniń siyasiy hám valyuta -ekonomikalıq birlespesin payda etiw tuwrısındaǵı bul shártnama 1993 jıl 1 noyabrden kúshke kirgen.

EB niń maqsetleri: Evropa xalıqlarınıń bekkem birlespesin payda etiw, ishki shegaraları bolmaǵan mákan jaratıw, ekonomikalıq jáne social óz-ara tásirdi kúsheytiw jolı menen muwapıqlastırılgan uzaq múddetli ekonomikalıq rawajlanıwǵa járdem beriw; ekonomikalıq hám valyuta birlespesin shólkemlestiriw hám birden-bir valyuta jaratıw (bul maqsetke 2002 jıl yanvarda tiykarin salǵan); birge sırtqı siyasatti alip barıw hám qawipsizlik boyınsha siyasat júrgiziw, ham birge qorǵaw siyasatın da aparıw jolı menen xalıq aralıq tarawda ayriqsha birdeylikti qarar taptırıw ; ádillik hám ishki jumıslar salasında sheriklikti rawajlandırıw ; ulıwma baylıqtı saqlap qalıw hám kóbeytiw.

EB niń shólkemleri: Evropa keńesi, Evropa parlamenti, Evropa Birlespesi Keńesi, Evropa komissiyası, Evropa sudı. Shólkemge 15 mámleket (Avstriya, Belgiya, Ullı Britaniya, Germaniya, Grekiston, Daniya, Irlandiya, Ispaniya, Italiya, Lyuksemburg, Niderlandiya, Portugaliya, Finlyandiya, Fransiya, Shvetsiya ) aǵza (2002 jıl yanvar ). Orni Strasbur sh. de (Fransiya ). Ózbekstannıń jáhán jámiyetshiligine integraciyalasiwinda EB menen sheriklik ayriqsha orın tutadı. Shólkem TASIS programması sheńberinde Ózbekstanǵa texnikalıq járdem kórsetedi.

1999 jıl 1 iyulda Ózbekstan menen EB ortasında Sheriklik hám sheriklik haqqindaǵı pitim ratifikatsiya etildi. Bul pitim siyasiy, ekonomikalıq, ilimiy-texnikalıq, social, mádeniy-aǵartıwshılıq baylanıslar rawajlanıwı ushın múmkinshilik tuwdırdı. Atap aytqanda, tárepler óz-ara sawdada bir-birlerine eń qolay sharayat jaratti, bir-birine tiyisli tovarlardı óz aymaqları arqalı erkin tranzit qılıwdı támiyinleydi.

Evropa Birlespesi — Evropanıń 27 mámleketinen ibarat siyasiy hám ekonomikalıq birlespe bolıp tabıladı. Onıń tariyxı 1957 jılǵa, 6 Evropa mámleketleri arasında imzolangan Rim pitimi hám odan keyin payda bolǵan Evropa Ekonomikalıq Sherikligine barıp taqaladı. Evropa Birlespesi 1992 jılda imzolangan Maastrixt shártnamasına qaray dúzilgen hám 15 mámleketti óz ishine alǵan. 2005 jılda Birlespeniń birinshi iri keńeyiwi júz berdi. Ol jaǵdayda Birlespege 10 jańa mámleketler qosıldı. Eki jıldan keyin olar sanına Balǵarya hám de Ruminiya mámleketleri qosılıp, házirgi dáwir shekem Evropa Birlespesi 27 mámleketlerden ibarat.