Etnopsixologiya fanining predmeti, maqsadi va vazifalari 1-mavzu. Etnopsixologiya fanining predmeti, vazifalari va metodlari

MILLAT

• Millat atamasi qadimda va o'rta asrlarda kelib chiqishi bir bo'lgan, iqtisodiy va siyosiy jihatdan umumiylik kasb etgan ma’lum bir guruh kishilariga nisbatan qo'llanilgan. Millatning ilmiy konsepsiyasi E.Renan konsepsiyasidir. Uning fikricha, millat ma’lum bir guruhga taalluqli kishilarning birgalikda yashashi, oldingi ajdodlardan avlodlarga o'tib kelayotgan an’analarni saqlab qolishga bo’lgan harakati hamda umumiy maqsad yo‘lida birlashishidir.

Millat

V.M.Mijuev «etnosdan larqli o'laroq millat bu mening tug'ilishim bilan belgilanadigan fakt emas, balki mening shaxsiy tanlovim va harakatlarim mahsulidir. Etnosni men tanlamayman, millatni esa tanlasliim mumkin. Millat bu individning davlatga taalluqli, ijtimoiy, madaniy mansubligidir. Aslo uning antropologik va etnik mansubligi emas» deb ta’kidlaydi.

ETNOS

Bir etnos tarkibiga madaniyat va diniy konfessiyalari singari o'nlab millatlar kirishi mumkin, Etnos millatning bir qismini anglatishi mumkin. Masalan, millat tarkibidagi etnik - diniy guruhlar (bolgarlar orasidagi musulmon va xristianlar, nemislar orasidagi protestantlar); etnik irqiy guruhlar (Amerika millati bunga misol bo ladi); etnik hududiy guruhlar (ma’lum millat vakillari u yoki bu hudud, mamlakatda jips bo'lib yashashi); uchinchidan, etnos millat yoki millat shakillanishidan oldingi davrni anglatishi mumkin.

Etnos

• Etnos millatdan kengroq tushuncha bo‘lganligi uchun unga millatdan tashqari irqlar, urug'lar, qabilalar, elatlar kabi milliy guruhlarga xos etnik guruhlar ham kiradi.
• Shunday qilib, «Etnos» atamasi «millat» iborasiga nisbatan keng mazmunga ega ekanligini ko'ramiz. Shu bilan birga, yuqoridagi ta’rif va tahlillardan kelib chiqib bu ikkala tushunchalar orasidagi farqlar hal qiluvchi emasligini alohida ta’kidlamoqchimiz.

Etnoslar quyidagilarga binoan uyushadi:

1. Etnoslar umumiy biologik ajdodlarga ega yo shunday afsonalari mavjud. Masalan, turkiylar xususida shunday afsonalar mavjud (Rahmon, Nasimxon. Turk xoqonligi. T.: 1993 y):