Ет-498 гуруҳ битирувчиси Жумабоев С.Ҳ. нинг Оралиқ тортувчи нимстанцияни электр таъминотини лойихалаштириш

1.6.3. Ўчиргичларни танлаш
Ўчиргичларни танлашда қуйидаги шартлар бажарилиши керак:
- электр занжирига ўрнатиш кучланиши U_уст ўчиргичнинг номинал кучланиши U_в.ном дан кичикроқ бўлиши керак ҳамда ўрнатилаётган электр занжирининг максимал ишлаш токи I_{раб.мак} ўчиргичнинг номинал электр токи I_в.ном дан кичикроқ бўлиши керак:
(1.12)
1.6.4. Ҳаво, мойли ва вакуум ўчиргичлар
Ҳаво ўчиргичлари.
Ҳаво ўчиргичларида электр ёй махсус ёй сўндирувчи қурилмаларда (ДУ - дугогасительное устройство) ўчирилади. Махсус ёй сўндирувчи қурилмалар ичида ёй устунига катта тезлик билан ҳаракатланувчи ҳаво оқими билан пуркаб ёй сўндирилади.
Ажраткичли 110 кВ. кучланишга мўлжалланган ҳаво ўчиргичининг умумий кўриниши 13-расмда келтирилган.

13-расм. 110 кВ.ли очиқ ҳаво ўчиргичи.
Мойли ўчиргичлар.
Кучланиши 6 кВ. дан 220 кВ. гача бўлган энергетик тизимда, асосан, мойли ўчиргичлардан фойдаланилади. Улар икки асосий гуруҳга бўлинади: трансформатор мойи электр ёйни сўндириш ва зарур изоляцияни таъминловчи омил;
Мойли ўчиргичлар тузилиши бўйича кўп мой ҳажмли, ён томонли ҳамда кичик мой ҳажмли турларга ажратилади.
Кўп мой ҳажмли ёки ён томонли мой ўчиргичларда мой газ генерация қилувчи муҳит хизматини бажариб, шу билан бирга ўчирилган ҳолатда турғун ва ҳаракатчанг контактларни ерланган металл корпусдан изоляцияловчи муҳит хизматни амалга оширади. Бундай ўчиргичлар 110 кВ. ва 220 кВ. ташқи тақсимлагич қурилмаларида (РУН) қўлланилади.
Кичик мой ҳажмли ўчиргичларида мой фақат газ генерация қилувчи муҳит хизматини бажаради. Турғун ва ҳаракатчанг контактларни бир биридан ҳамда ерланган металл корпусдан изоляциялаш учун қаттиқ изоляцияловчи материаллар: стеклопластик, текстолит, фарфор ва бошқалардан фойдаланилади.
ВМП-10К ўчиргичининг тузилиши 14-расмда кўрсатилган. Ўчиргич ВМП-10К кичик мой ҳажмли, осма, комплект тақсимлаш қурилмаларга (КРУ) мўлжалланган бўлиб, ўрнатилади. Белгиланиши: В-ўчиргич (выключатель); М-кичик мой ҳажмли (малообьемный); П-осма (подвесной), кучланиши 10 кВ., К-комплект тақсимлаш қурилмалари учун; номинал узиш токи 20 кА, занжирни узиш вақти 0,14 сония.

14-расм. ВМП-10К ўчиргичи уланган ҳолатда.