Eshmurodov Azamatning fanidan tayorlangan mustaqil ishi

Proteinli tarjima 

Oqsil hosil bo'lish jarayoni xabarchi RNK va ribosoma birlashishi bilan 

boshlanadi. Xabarchi ushbu tuzilma orqali "zanjir tashabbusi kodoni" deb 

nomlangan ma'lum bir uchida harakat qiladi. 

Xabarchi RNK ribosomadan o'tayotganda oqsil molekulasi hosil bo'ladi, chunki 

ribosoma xabarchida kodlangan xabarni izohlashga qodir. 

Ushbu xabar nukleotid uchliklarida kodlangan, har uch asosda ma'lum bir 

aminokislota ko'rsatiladi. Masalan, agar xabarchi RNK ketma-ketlikni olib 

boradigan bo'lsa: AUG AUU CUU UUG GCU, hosil bo'lgan peptid 

aminokislotalardan iborat bo'ladi: metionin, izolösin, leucin, leucine va alanine. 

Ushbu misol genetik kodning "degeneratsiyasi" ni ko'rsatadi, chunki bir nechta 

kodon - bu holda CUU va UUG - bir xil turdagi aminokislota uchun kodlash. 

Ribosoma xabarchi RNKda to'xtash kodonini aniqlaganda, tarjima tugaydi. 

Ribosomada A uchastkasi va P joyi bor.P joyi peptidil-tRNKni ushlab turadi va 

aminoatsil-tRNK A maydoniga kiradi. 

RNKni uzatish 

---

Transfer RNKlari aminokislotalarni ribosomaga etkazish uchun javobgardir va 

ketma-ketlikni uchlik bilan to'ldiruvchi xususiyatga ega. Oqsillarni tashkil etuvchi 

20 ta aminokislotaning har biri uchun transfer RNK mavjud. 

Oqsil sintezining kimyoviy bosqichlari 

Jarayon har bir aminokislota faollashishi bilan boshlanadi va adenozin 

monofosfat kompleksida ATP birikishi bilan yuqori energiyali fosfatlar ajralib 

chiqadi. 

Oldingi bosqich aminokislotani ortiqcha energiyaga ega bo'lishiga olib keladi va 

RNKning tegishli uzatilishi bilan birlashish natijasida aminokislota-tRNK 

kompleksi hosil bo'ladi. Bu erda adenozin monofosfatning chiqishi sodir bo'ladi. 

Ribosomada transfer RNK xabarchi RNK bilan uchrashadi. Ushbu bosqichda 

uzatish yoki antikodonli RNK ketma-ketligi xabarchi RNKning kodoni yoki 

uchligi bilan duragaylashadi. Bu aminokislotani to'g'ri ketma-ketligi bilan 

moslashtirishga olib keladi. 

Peptidil transferaza fermenti aminokislotalarni bog'laydigan peptid 

bog'lanishlari hosil bo'lishining katalizatori uchun javobgardir. Ushbu jarayon katta 

miqdordagi energiyani iste'mol qiladi, chunki zanjirga biriktirilgan har bir 

aminokislota uchun to'rtta yuqori energiyali bog'lanish hosil bo'lishi kerak. 

Reaksiya aminokislotaning COOH uchidagi gidroksil radikalini va NH uchidan 

vodorodni chiqaradi2 boshqa aminokislota. Ikki aminokislotaning reaktiv 

hududlari birlashib, peptid bog'lanishini hosil qiladi.