2011.
10. Karimov I.A. Bizning yo‘limiz – demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va
modernizatsiya jarayonlarini izchil davom ettirish yo‘lidir. 20-jild. –T.:
66
“O‘zbekiston”, 2012. –180-bet.
11. Karimov I.A. Inson manfaati, huquq va erkinliklarini ta'minlash,
hayotimizning yanada erkin va obod bo‘lishiga erishish — bizning bosh
maqsadimizdir.// Xalq so‘zi. 10 dekabr 2012 yil
II. Qonun va qonunosti hujjatlari
1. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. –T., “O‘zbekiston”, 2012.
2. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2003, №3-4, 27-
modda.
3. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2008, №12, 637-
modda.
4. O‘zbekiston Respublikasining “Advokatura to‘g‘risida”gi qonuni //
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi. 1997. –№2, –50-
modda.; O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami. 2009 –№39. –
423-modda.
5. O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasida yoshlarga oid
davlat siyosatining asoslari to‘g‘risida”gi Qonuni (1991yil 20 noyabr).
6. O‘zbekiston Respublikasining “Notariat to‘g‘risida”gi qonuni // O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi. 1997. –№2. –48-modda.;
7. O‘zbekiston Respublikasining "Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar
to‘g‘risida"gi Qonuni// O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining
Axborotnomasi. 1998. –№5-6. –99-modda
8. “O‘zbekiston Respublikasida yoshlarga oid davlat siyosatining asoslari
to‘g‘risida”gi Qonun 20.11.1991.
9. O`zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport to‘g‘risida”gi
Qonuni. 29.08.1997
10. O`zbekiston Respublikasining “Ta'lim to‘g‘risida”gi Qonuni.29.08.1997
11. O`zbekiston Respublikasining “Bola huquqlari to‘g‘risidagi xalqaro
Konvensiyaga doir bolalar savdosi,bolalar fohishabozligi va bolalar
pornografiyasiga taaluqli Fakultativ protokol”ga qo`shilish haqida Qonuni.
2008 yil 12 dekabr)
12. O`zbekiston Respublikasining “Bola huquqlari to‘g‘risidagi xalqaro
Konvensiyaga doir, bolalarning qurolli mojarolarda ishtirokiga taaluqli
Fakultativ protokol”ga qo`shilish haqidagi Qonuni. (2008 yil 12 dekabr),
13. O`zbekiston Respublikasining “Qimor va tavakkalchilikka asoslangan boshqa
o‘yinlarni tashkil etish hamda o‘tkazishni tartibga solish munosabati bilan
O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va
qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi Qonuni (2007),
14. O`zbekiston Respublikasining “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi
Qonuni (2008yil 7 yanvar),
15. O`zbekiston Respublikasining “Voyaga yetmagan shaxslarning huquqlarini
himoya qilish to‘g‘risidagi qonun hujjatlari takomillashtirilishi munosabati
bilan O‘zbekiston Respublikasining Ma'muriy javobgarlik to‘g‘risidagi
kodeksiga qo‘shimchalar kiritish haqida”gi Qonuni (2009),
67
16. O`zbekiston Respublikasining “Voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va
huquqbuzarliklarning profilaktikasi to‘g‘risida”gi (2010 yil 29 sentabr),
17. O`zbekiston Respublikasining “Alkogol va tamaki mahsulotlarining
tarqatilishi hamda iste'mol qilinishini cheklash to‘g‘risida”gi Qonun (2011)
18. O`zbekiston Respublikasining “Ishga qabul qilish uchun eng kichik yosh
to‘g‘risida”gi hamda “Bolalar mehnatining og‘ir shakllarini taqiqlash va yo‘q
qilishga doir shoshilinch choralar to‘g‘risida”gi Konvensiyalarni ratifikatsiya
qilish to`g`risidagi qonunlari
19. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining ayrim moddalariga o‘zgartish va
qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida (78, 80, 93, 96 va 98-moddalariga)»gi
Qonuni.// «Xalq so‘zi», 2011 yil 19 aprel, № 76 (5243).
20. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2001 yil 4 yanvardagi “O`zbekiston
Respublikasi Konstitutsiyasini o`rganishni tashkil etish to`g`risida”gi
Farmoyishi
21. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007 yil 18 maydagi “Yosh oilalarni
moddiy va ma'naviy qo‘llab-quvvatlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar
to‘g‘risida”gi Farmoni
III. Asosiy adabiyotlar
1. Abdumajidov G‘.A., Salomov B. O‘lim jazosini bekor qilishda ijtimoiyhuquqiy
yo‘nalishlar. O‘lim jazosini bekor qilishning tashkiliy-huquqiy
jihatlari. Ilmiy-amaliy anjuman materiallari./Mas'ul muharrir: B.Ahrorov. –
T.: TDYuI nashriyoti, 2006.
2. Azizxo‘jaev A. Chin o‘zbek ishi. –T.: “O‘zbekiston”, 2011.
3. Aliev B.A., Rahmonov A.N. O‘zbekistonda huquqiy demokratik davlat va
fuqarolik jamiyatini barpo etishning yuksak natijalari. — “Buyuk va
muqaddassan, mustaqil Vatan” (ilmiy-ommabop risola). –T.: “O‘qituvchi”,
2011.
4. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Nizomi va xalqaro sud statuti. –T.,
2002.
5. Ibrohimov A. Yorug‘lug‘. –T.: “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi” Davlat
ilmiy nashriyoti, 2006.
6. Inson huquqlari bo‘yicha xalqaro shartnomalar: to‘plam / O‘zbekcha
nashrning mas'ul muharriri A.X.Saidov. –T.: «Adolat», 2004.
7. Mustaqillik: izohli ilmiy-ommabop lug‘at // Mualliflar: M.Abdullaev,
M.Abdullaeva, F.Abdullaeva, G.Abdurazzoqova va boshq.; R.Ro‘ziev va
Q.Xonazarov umumiy tahririda. To‘ldirilgan uchinchi nashri / - T.:
«Sharq», 2006.
8. Odilqoriev X.T. Ikki palatali parlament sharoitida qonunchilik jarayoni. –
T.: “O‘zbekiston”, 2005.
9. O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi. 9-jild. To‘ychi Hofiz – Sharshara. – T.:
“O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi”, 2005.
10. «O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimovning O‘zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining 2010 yil 12 noyabrdagi qo‘shma
68
majlisidagi “Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va
fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi” mavzusidagi ma'ruzasini o‘rganish
bo‘yicha o‘quv-uslubiy majmua. –T.: “Iqtisodiyot”, 2010.
11. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga sharh/A.A.Azizxo‘jaev,
F.Abdumajidov, M.A.Ahmadshaeva va boshq.; Mas'ul muharrir A.A.Azizxo‘jaev;
O‘zR Adliya vazirligi, Toshkent davlat yuridik in-ti. – T.: “O‘zbekiston”, 2008.
69
3-ilova
Inson huquqlariga doir qonunchiliklarni toifalash jadvali
BMT hujjatlari O‘zbekiston Respublikasidagi qonunchilik
4-ilova
“So‘nggi yillarda yoshlar huquqiga oid qanday islohotlar amalga oshirildi?”
mavzusida aqliy hujum o‘tkazishga doir ko‘rsatmalar
1. O‘qituvchi savolni muhokama qilish uchun o‘rtaga tashlaydi va o‘ylash
uchun bir daqiqa vaqt beradi.
2. O‘quvchilarning javoblari tinglanadi va doskaga ketma-ketlikda yozib
boriladi. Garchi takrorlanish holati mavjud bo‘lsa ham, mazkur holatda hamma
javoblarning yozib borilishi talab etiladi,.
3. Hamma o‘z fikrini bildirib bo‘lgach, o‘qituvchi doskaga yozilganlarini
o‘quvchilar bilan birgalikda muhokama qiladi va to‘g‘ri javoblar ajratib olinadi.
5-ilova
“Konstitutsiya mening taqdirimda...” mavzusida asoslangan esse yozishga doir
ko‘rsatmalar
Topshiriqni bajarish tartibi:
1. Mazkur mavzu yuzasidan o‘z nuqtai nazaringizni bayon eting.
2. Nuqtai nazaringizni asoslash uchun dalillar kiriting.
3. Mavzu yuzasidan aniq xulosalar chiqaring.
6-ilova
Kichik guruhlarda ishlash qoidalari
1. Sherigingizni diqqat bilan tinglang.
2. Guruh ishlarida o‘zaro faol ishtirok eting, berilgan topshiriqlarga mas'uliyat
bilan yondashing.
3. Agar yordam kerak bo‘lsa, albatta, murojaat qiling.
4. Agar sizdan yordam so‘rashsa, albatta, yordam bering.
5. Guruhiy taqdimotga o‘z hissangizni qo‘shing.
Guruh taqdimotida hamma ishtirok etishi shart.
Aniq tushunmog‘imiz lozim:
boshqalarga o‘rgatish orqali o‘zimiz o‘rganamiz;
biz bitta kemadamiz: yoki birgalikda suzib chiqamiz, yoki birgalikda cho‘kib
ketamiz.
70
7-ilova
Kichik guruhlarda ishlash uchun topshiriqlar
1-guruh uchun topshiriq
Topshiriq: O‘zbekistonda yoshlar huquqi va erkinligining ta'minlanishini
bayon eting.
Topshiriqni bajarish tartibi:
1) savolni kichik guruhda muhokama qiling;
2) umumlashgan javob variantlarini hosil qiling;
3) vatman qog‘oziga taqdimot uchun materiallarni joylang.
Topshiriqni bajarishga ajratilgan vaqt: 10 daqiqa
2-guruh uchun topshiriq
Topshiriq: Yoshlar tashkilotining yoshlar huquqlarini himoya qilishdagi
o‘rnini yoritib bering.
Topshiriqni bajarish tartibi:
1) savolni kichik guruhda muhokama qiling;
2) umumlashgan javob variantlarini hosil qiling;
3) vatman qog‘oziga taqdimot uchun materiallarni joylang.
Topshiriqni bajarishga ajratilgan vaqt: 10 daqiqa
3-guruh uchun topshiriq
Topshiriq: Yoshlarning konstitutsiyaviy burchlari haqida tushuncha bering.
Topshiriqni bajarish tartibi:
1) savolni kichik guruhda muhokama qiling;
2) umumlashgan javob variantlarini hosil qiling;
3) vatman qog‘oziga taqdimot uchun materiallarni joylang.
Topshiriqni bajarishga ajratilgan vaqt: 10 daqiqa
8-ilova
“Yoshlarning O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida belgilangan huquq
va majburiyatlari” mavzusini o‘zlashtirilishiga doir blits-so‘rov savollari
1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining o‘ziga xos xususiyatlari va
jihatlarini aytib bering?
2.O‘zbekiston Konstitutsiyasining yuridik xususiyatlari va yuridik belgilarini
nimalardan iborat?
3.Hozirgi demokratik davlatlar Konstitutsiyalarida inson huquqlariga oid
qanday muhim qoidalar mustahkamlangan?
4. Inson huquqlari Umumjahon deklaratsiyasi mazmunini so‘zlab bering?.
5.Bola huquqlari to‘g‘risidagi xalqaro Konvensiya mazmunini so‘zlab
bering?.
71
6.O‘zbekistonda yoshlarga oid qanday yo‘nalishlarda islohotlar amalga
oshirilmoqda?
7.O‘zbekistonda yoshlarni bilim olish huquqining konstitutsiyaviy
kafolatlarini aytib bering?
8.Yoshlarning konstitutsiyaviy burch va majburiyatlari aytib bering?
72
III. Oliy ta'lim uchun
“Yoshlarning O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida belgilangan huquq va
majburiyatlari” mavzusidagi o‘quv seminarining texnologik modeli
Mashg‘ulotga ajratilgan vaqt – 2 s O‘quvchilar soni – 20-40 nafar
O‘quv mashg‘ulotining shakli O‘quv seminari
Mashg‘ulot rejasi 1.Konstitutsiya – hayotimizning,
taraqqiyotimizning huquqiy asosi
2.Inson huquq va erkinliklari eng oily qadriyat
3.Yoshlarning huquq va erkinliklarining
konstitutsiyaviy-huquqiy asoslari
4.Yoshlarning konstitutsiyaviy burch va
majburiyatlari
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi O‘quvchilarning O‘zbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasida belgilangan huquq va
majburiyatlariga doir bilimlarini chuqurlashtirish
hamda huquqiy tafakkurini rivojlantirish
Pedagogik vazifalar:
Konstitutsiya to‘g‘risidagi talimotlar,
Konstitutsiyaning mohiyati va
belgilari haqidagi bilimlarni mustahkamlash;
Konstitutsiyaning Asosiy qonun
sifatida tutgan o‘rni, uning funksiyalari
va shakllari, turlari to‘g‘risidagi
tasavvurlarni kengaytirish;
Konstitutsiyaning asosiy prinsiplari
va ularning mohiyati haqidagi
bilimlarni mustahkamlash;
Inson va fuqaro huquqlari hamda
erkinliklarining kafolatlari tizimi,
inson huquq va erkinliklarini
ta'minlashda milliy huquq tizimining
o‘rni haqidagi bilimlarni
mustahkamlash;
Burch tushunchasi, fuqarolarning
asosiy burchlari, konstitutsiya va
qonunlarga rioya etish haqidagi
bilimlarni mustahkamlash
O‘quv faoliyati natijalari:
Konstitutsiya to‘g‘risidagi talimotlar,
Konstitutsiyaning mohiyati va belgilari haqida
tushuntirishlar beriladi;
Konstitutsiyaning Asosiy qonun sifatida tutgan
o‘rni, uning funksiyalari va shakllari, turlari
to‘g‘risida tushuncha beriladi;
Konstitutsiyaning asosiy prinsiplari va ularning
mohiyati to‘g‘risida tushuntirishlar beriladi;
Inson va fuqaro huquqlari hamda erkinliklarining
kafolatlari tizimi, inson huquq va erkinliklarini
ta'minlashda milliy huquq tizimining o‘rni haqida
aytib beriladi
Burch tushunchasi, fuqarolarning asosiy burchlari
tushuntirishlar beriladi.
Ta'lim metodi Klaster, tushuntirish, suhbat, matn ustida ishlash,
insert, besh minutlik esse
O‘quvchilarning o‘quv faoliyatini
tashkil etish shakli
Ommaviy, guruhli, individual
Didaktik vositalar Slayd-prezentatsiya, tarqatma materiallar
Ta'limni tashkil etish sharoiti Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan xona
Nazorat O‘z-o‘zini nazorat qilish, refleksiya
73
“Yoshlarning O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida belgilangan huquq va
majburiyatlari” mavzusidagi o‘quv seminarining texnologik kartasi
Ish bosqichlari va
vaqti
Faoliyat mazmuni
O‘qituvchi Talabalar
Kirish bosqichi
(10 minut)
1.1. Talabalarlarni mashg‘ulotga jalb etish
maqsadida mamlakatimizda amalga oshirilgan
demokratik islohotlar va fuqarolik jamiyatini
rivojlantirishga doir videorolikni taqdim etadi.
Videorolik bilan tanishadilar va o‘z
fikr-mulohazalarini bayon etadilar
1.3. Mavzuning nomlanishi, rejadagi masalalar
va mustaqil o‘qish uchun adabiyotlar ro‘yxati
bilan tanishtiradi (1-ilova).
Tinglashadi, yozib borishadi.
Asosiy bosqich
(50 minut)
2.1. Konstitutsiyaviy islohotlarni aniqlashga doir
munozara o‘tkazadi (2-ilova).
Munozarada ishtirok etadilar va o‘z
fikr-mulohazalarini himoya qiladilar
2.2. Konstitutsiyaviy islohotlar bosqichlari isloh
etilishiga doir T-chizmani taklif etadi va
talabalarning fikrlarini sharhlaydi (3-
ilova)
Juftliklarda T-chizmani to‘ldirishadi,
konstitutsiyaviy islohotlardan
ko‘zlangan maqsadni sharhlaydilar
2.3. Konstitutsiyada yoshlarni huquq va
erkinligini ta'minlashga doir aqliy hujumni
tashkil etadi va o‘tkazadi (4-ilova)
Savolni muhokama etadilar va
muqobil javoblarni shakllantirishda
ishtirok etadilar
2.4. Talabalarni kichik guruhlarga taqsimlaydi,
kichik guruhlarda ishlash qoidalari bilan
tanishtiradi (5-ilova) hamda O‘zbekistonda
yoshlarga oid qonunchiligini rivojlantirish
chora-tadbirlarini hayotiy misollar asosida
taqdimot qilishni so‘raydi (6-ilova).
Kichik guruhlarda ishlashadi,
O‘zbekistonda yoshlarga oid
qonunchiligini rivojlantirishiga
doir taqdimotni o‘tkazishadi.
Yakuniy bosqich
(20 minut)
3.1. Yoshlarning O‘zbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasida belgilangan huquq va
majburiyatlariga doir blits-so‘rov o‘tkazadi (7-
ilova).
Individual ravishda topshiriqni
bajarishadi
3.3. Talabalarga mustaqil ish topshirig‘i sifatida
“Yoshlarning O‘zbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasida belgilangan huquq va
majburiyatlari”ga doir ishlar portfoliosini
tayyorlash topshirig‘ini beradi.
Topshiriqni bajarishga doir
ko‘rsatma olishadi, o‘zlarini
qiziqtirgan savollarga javob
topishadi.
74
1-ilova
Mavzu: “Yoshlarning O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida belgilangan
huquq va majburiyatlari
Reja:
1. Konstitutsiya – hayotimizning, taraqqiyotimizning huquqiy asosi
2. Inson huquq va erkinliklari eng oily qadriyat
3. Yoshlar huquq va erkinliklarining konstitutsiyaviy asoslari
4. Yoshlarning konstitutsiyaviy burch va majburiyatlari.
MUSTAQIL O‘QISH UCHUN ADABIYOTLAR
I. O’zbekiston Respublikasi Prezidemti Islom Abdug`aniyevich Karimov
asarlari
1. Karimov I.A. O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. – T.:
«O‘zbekiston», 1996.
2. Karimov I.A. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo‘lida: Asarlar, 6-jild. –T.:
“O‘zbekiston”, 1998.
3. Karimov I.A. Xavfsizlik va tinchlik uchun kurashmoq kerak. 10-jild. –T.:
“O‘zbekiston”, 2002.
4. Karimov I.A. Eng asosiy mezon – hayot haqiqatini aks ettirish. –T.:
O‘zbekiston, 2009.
5. Karimov I.A. Yuksak ma'naviyat – yengilmas kuch. –T.: “Ma'naviyat”, 2009.
6. Karimov I.A. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada
chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi:
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining
qo‘shma majlisidagi ma'ruza. 2010 yil 12 noyabr. –T.: “O‘zbekiston”, 2010.
7. Karimov I.A. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning BMT
Bosh Assambleyasining Ming yillik rivojlanish majlisidagi nutqi, (2010 yil 20
sent.); Xorijiy ijtimoiy-siyosiy doiralar vakillarining munosabatlari va
sharhlari/I.A.Karimov. – T.: “O‘zbekiston”, 2010.
8. Karimov I.A. Barcha reja va dasturlarimiz Vatanimiz taraqqiyotini
yuksaltirish, xalqimiz farovonligini oshirishga xizmat qiladi: 2010 yilda
mamalakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2011 yilga
mo‘ljallangan eng muhim ustuvor yo‘nalishlarga bag‘ishlangan O‘zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma'ruzasi. –T.:
“O‘zbekiston”, 2011.
9. Karimov I.A. O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. –T.:
“O‘zbekiston”, 2011.
10. Karimov I.A. Bizning yo‘limiz – demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va
modernizatsiya jarayonlarini izchil davom ettirish yo‘lidir. 20-jild. –T.:
“O‘zbekiston”, 2012. –180-bet.
11. Karimov I.A. Inson manfaati, huquq va erkinliklarini ta'minlash,
hayotimizning yanada erkin va obod bo‘lishiga erishish — bizning bosh
maqsadimizdir.// Xalq so‘zi. 10 dekabr 2012 yil
75
II. Qonun va qonunosti hujjatlari
1. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. –T., “O‘zbekiston”, 2012.
2. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2003, №3-4, 27-
modda.
3. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 2008, №12, 637-
modda.
4. O‘zbekiston Respublikasining “Advokatura to‘g‘risida”gi qonuni //
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi. 1997. –№2, –50-
modda.; O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami. 2009 –№39. –
423-modda.
5. O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasida yoshlarga oid
davlat siyosatining asoslari to‘g‘risida”gi Qonuni (1991yil 20 noyabr).
6. O‘zbekiston Respublikasining “Notariat to‘g‘risida”gi qonuni // O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi. 1997. –№2. –48-modda.;
7. O‘zbekiston Respublikasining "Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar
to‘g‘risida"gi Qonuni// O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining
Axborotnomasi. 1998. –№5-6. –99-modda
8. “O‘zbekiston Respublikasida yoshlarga oid davlat siyosatining asoslari
to‘g‘risida”gi Qonun 20.11.1991.
9. O`zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport to‘g‘risida”gi
Qonuni. 29.08.1997
10. O`zbekiston Respublikasining “Ta'lim to‘g‘risida”gi Qonuni.29.08.1997
Do'stlaringiz bilan baham: |