Eshboboyev abrorning akademik nutq fanidan ikkinchi

MUHAMMAD al-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT

AXBOROT TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI

KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI 212-20

TALABASI ESHBOBOYEV ABRORNING

AKADEMIK NUTQ FANIDAN IKKINCHI

TOPSHIRIQ

Topshiridi: Eshboboyev Abror

Qabul qildi: Gayubova K

Toshkent 2021

8 - Mavzu. Referat.Taqriz matni. Annotatsiya yozish

Mavzu yuzasidan mashq va topshiriqlar

Xorazm Ma’mun akademiyasi

Ma’mun akademiyasi 1004- 1005 yillarda Xorazmda yaratilgan bo‘lib, O‘rta

Osiyo tarixida birinchi akademiyadir. Akademiyaning “Ma’mun” deyilishining

sababi Ma’muniy xorazmshohlar davrida (997-1017) ularning homiyligida tashkil

qilingan va ilmiy ish olib borgan. Akademiya 1017 yilda o‘z faoliyatini

to‘xtatilishining sababi Xorazmshoh Ma’mun ibn Ma’munning isyonchilar

tomonidan o‘ldirilishi bo‘ldi. Shundan so‘ng akademiya homiysiz va qarovsiz

qolib, akademiya olimlari ilmiy ish uchun tinch sharoit qidirib, birin-ketin

tarqalib ketdilar.

1004 yildan boshlab Gurganjda “Darul Hikma va maorif” ilmiy tashkiloti

faoliyat ko‘rsata boshlagan. Bu ilmiy tashkilot ko‘p jihatdan Platonning Afinadagi

Akademiyasini va Bog‘doddagi “Bayt -ul hikma” akademiyasiga o‘xshagan

Xorazm Ma’mun akademiyasida o‘sha davrning eng ko‘zga ko‘ringan

ensiklopedist olimlari va mutafakkirlari xizmat qilganlar. Ular qatorida quyidagi

yirik tadqiqotchilarni sanab o‘tish mumkin: Abulhayr ibn Hammar, Jurjoniy,

Beruniy, Abu Ali Ibn Sino, Muhammad ibn Muhammad as -Sahiy, Xorazmiy va

boshqalar. Bular o‘sha davr sharoitida haqiqiy ilmu-fanlarning mashhur

kimyogarlari, tabiatshunoslari, tibbiyotchilari, matematiklari, astronomlari,

muhandis olimlari, mantiqshunoslar, faylasuflar, tarixchilar, geograflar va boshqa

sohalarning atoqli vakillari yig‘ilgan edilar.

BMT ning Yunesko tashkiloti O‘zbekiston Respublikasining taklifi bilan

2005 yilda Ma’mun akademiyasining 1000 yilligi anjumanini o‘tkazish to‘g‘risida

qaror qabul qildi. O‘zbekiston ushbu tantanalar doirasida Xorazm Ma’mun

akademiyasini O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining XorazmAmudaryo mintaqasi filiali sifatida qaytadan tikladi. 1997 yil 11 noyabrdan

boshlab, O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.A.Karimovning “Xorazm

Ma’mun akademiyasini tiklash to‘g‘risida”gi Farmoniga binoan bu akademiya

o‘z tarkibida arxeologik, til va adabiyot, biologiya bo‘limlarini tashkil qildi va

o‘z ajdodlarining nomi va ruhiga loyiq ish olib borishga intilmoqda.