Эс-хушнинг бузилиши



Download 2,47 Mb.
bet167/207
Sana30.04.2022
Hajmi2,47 Mb.
#595939
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   207
Bog'liq
Лекция

/\ Уткир алкого.ч неихозлари хаетии курсатмалар оуиича зарур даволаш
\гадбиркорларини талаб килади.
Алкогол делирийси билан хасталанган беморларни даволаш эрта оошланиши керак, чунки дисциркчлитор цереорал б>чнлишлар ж\да км кучцйиб, беморнинг холатини огирлаштиради. Алкогол делирийси кузатилганда беморларни (хатто делирийнинг продромал даврида) шифохонага ёткизиш керак. Бемор шифохонага кечкурун ёки тун вактида келса. навбатчи врач хеч колдирмай унга даволаш чора тадбирларини тайинлаш керак.
Хозирги йилларда алкогол делирийсини даволашда олдиндан кузгалиш холатини бартараф килиш учун ишлатиладиган нейролеитик моддалар. айникса фенотиазинлар (аминазин, тизерцин), кулланилмайди. Нейролептиклар кузгалиш холатида натижа берсада, лекин огир асоратлар. масалан, делирий холати огирлашуви, неврологик бузилишлар кучайиши. жисмоний холати ёмонлашиши, огир коллапс холатларига олиб бориши м\мкин. Делирий холати жуда чузилиб, интеркуррент соматик касалликларнинг зурайиюи (айникса пневмония) кучатилиши мумкин. Шу билан бирга. делирий кайталиннши ва аста-секин (литик) тамомлашииш. «ораликдаги» психопатологик синдромлар ва делирийдан кейин огир астения холати пайдо булиши мчмкин. Нейролептикларнинг кулланилиши 4,4 маротабага делирийда улим холатини оширади, улар церебрат дисциркулятор бузилишларга: кон гомир деворлари оркади кириш. кон босими пасайиши ва бош мия шишишларига олиб келиши мумкин. Фенотиазинларнинг кулланилиши делирийга хос модда алмашинувинимг оузилишлари ва тутканоклар пайдо булишини жуда кучайтиради.
Алкогол делирийсининг абортив ва еиги.1 турларини даволашди
психомотор кузгалишни пасайтирувчи, уйку холатини яхшилантирувчи ва
дезинтоксикация килиш усулларидан фойдаланилади. Дезинтоксикация
усуллари 10 мл 30% тиосульфат натрий томир ичига ёки 5-10 мл 5% унитиол
мушак ичига юборилишини уз ичига олади. Дисциркулятор бузилишларнинг
олдини олиш максаднда 10 мл 40% глюкоза, 10 мл 10% хлорид ёки глюконаг
кальцийни томир нчига. сульфат магний 10 мл 25% эса мушак ичига
юборилади. Сульфат магний алкогол дерийсини даволашда зарур булади ва
5-7 кун давомида кулланилади. Бу дори дезинтоксикацион ва дегидратацион
хусусиятларидан ташкари уйкусизлик, психомотор кузгалиш ва
тутканокларга карши даволашда, диурез купайишига фойда беради. Сульфат магний урнида аспарагинат катий ва магний таркибини тулдирадиган панангин куланиллади. Панангин кунда 1 дражедан 3 маротаба ичилади (бемор сульфат магния ха.м кабул килса) ёки 10 мл (битта ампула) 20-30 мл хлорид натрийнинг изотоннк эритмаси билан бирга томир ичига юборилади-
Ллкогол делийсининг барча холлларида витамин етишмовчнлиги
булганлмги сабабли витамннлар. биринчи навбатда витамим В1. била.ч лаволаш зарур. Делирийнинг енгил турларида 3 мл 6% витамин В1 эрикмаси кунла 2-3 маротаба (0.35-0,5 г) мушак ичига юборилади. Шу билан бирга поливптаминлар к\к>ни (тиамин бромил 0.06 г. никотин кислшаси. мирилоксин ва рутинлан хар бири 0,05 г. рибофлавин ва аскорбин ки^лотасп 0.2 г) ичишга берилади. Буцдан ташкари, кокарбоксилаза 0.05 г |2 мл •^рптувчи билан бирга) томир ёки мушак ичига юборилиши керак. ЕЗитаминлар куп микдорда 2-5 кун давомида фойдаланиб. кейин улар микдорини камайтирилади.
А.Б.Гусова (1982) ёш. соматик касалликлар билан хасталанмаган беморларда кучли психомотор кузгалишни йукотиш учун 2-3 мл 0.5% галоперидол эритмаси кунда 1-2 маротаба томир ёки м>шак нчига юборилишини тавсия этади.
Емгил холларда. харакат кузгалиши кузатилмаганда релани>м 0,5% эрмтмаси 3-4 мл м\шак ёкк томир ичига (изотоник натрий хлорид эритмасида) юборилиши мумкин. Шу билан бирга, оксибутират натрий 2-4 г (20% эритмаси 20 мл) ичишга буюрилади.
Шу дори-дармонлар билан биргаликда антигистамин препаратлар димедрол 1% -зритмаси 2-3 мл еки пипольфен 2.5% эритмаси 1-2 мл мушак нчига кунда 1-2 маротаба юборилади. Антигистамин дорилар кон томир деворлари оркали кмришини пасайтириб, дисииркулятор бузилишларни олдини олади,
Делирийдан олдинги холатда, абортив ва енгил делирийларни
даволашда карбамазепин бир кунда 1,8-2,4 г (0,6-0.8 г ёки 3-4 таблетка бир
к\ нда 3 маротаба) м\ ваффакиятли кулланилади. Психотик белгнлар I -2
"к>ндан кейин йуколио. карбамазепин микдори 0,2 г I кунда 3 маротабагача
пасайтирилади.
Кулланилган бу дори- дармонлар алкогол делирийсининг енгил турини яаволайди, делирийнинг огир турини олдини олади.
Урта огир («классик». систематизациялашган, «арапаш» ва атмпик алкогол делирийларини даволашда фаол чора тадбирлар зарур. Психомотор к\згалишларни бартараф этиш максадида реланиум ва оксибутират матрий парентерал равишда юборилади. Бу холда реланиум мушак ичига эмас. балки томир ичига 3-4 мл 0,5% эритмаси ва глюкоза 5 мл 40% эритмасида буюрилади. Д.М.ГаЛИНИЧ (1983) фикрича, реланиум томир ичига аста-секин юборилиши керак. Томчилаб юборилганда реланиум серхаракатлик холатига олиб келиши мумкин. Харакат кузгалиш йуколганида реланиумни томчилаб юборилиши мумкин.
Реланиумдан кейин оксибутират натрий 20-40 мл 20% эритмаси томчилаб (1-2 мл бир дакикада) томир ичига куйилади. Агар оксибутират натрмй тез юборилса, харакат кузгалишннинг кучайиши, нафас бузилиши, \-нинг тухтаб колишигача олиб келади. Нафас бузилганда бемегрид 10 мл
Баъзи муаллифлар (А.Г.1 офмин, 1984) пирацсга.м 20% 25-30 мл. .-VI Ф. кокарбоксилаза гомчилаб томнр пчига юборилишинп тавсия уплди.
Охирги йилларда даволашди гемосорбция ва гипербарик оксигенаиия усуддари кенг таркалган. Алкогол лелирийси уткир соматик касалликлар онлан бирга кузатилиб, гипербарик оксигенацияга курсатма булади.
Алкогол делирийси билан хасталанган беморларга начораг чар\р-Уларнинг тери, огиз. кон-томир тизими. ички аъзолари чолатларнни кузатилиш керак. Беморларга сут-сабзавот махсулотлари . куп сув ва минерал ичимликлар берилади. Вемор харорати кутарилса, пневмоиия ва бошка юкумли касалликларнинг олдини олиш максадида антибиотикдар кулланилади.
Юкорилаги даволаш усулларида урта огир алкогол делирийси 2-' кунлан кейин йуколади, факат енгил астения холати сакланиб колиши мумкин.
Огнр алкогол делирийсини даволаш. Даволашни кечиктирмасдан олиб борилиши керак. Комплекс интенсив чора тадбирлар вазифалари: 1) уйкусизлик ва кузгалувчанликни даволаш; 2) сув туз алмашинуви гипоксия бузилишларини чегаралаш, организмни витаминларга туйдириш: 3) вегетатив бузилишларни йукотиш, коллапс холатларини олдинн олиш ва юрак-томир тизимининг фаолиятини яхшидаш; 4) дисциркулятор церебрал бузилишлар ва бош мия шишишини бартараф зтиш; 5} психоз асоратлари ва соматик касалликларни олдини олиш ва даволаш.
Харакат кузгалишини бартара(() тгиш учун нейролептикларсич реланиум 0,5% эритмаси 4-5 мл томир ичига ва димедрол 1% эритмаси 2-5 мл мушак ичига юборилади. Антигистамин хусусиятга эга булган димелрол бош мия шишини олдини олади.
Оксибутират натрий эхтиётлик билан кулланилиши керак, факат 1 маротаба оксибутнрат натрий 20% эритмасн 10-20 мл томир ичига буюриш мумкин.
Огир алкогол делирийси билан хасталанган беморларга интенсив инфузион даволаш тавсия этилади. Интенсив терапиядан олдин беморни алочида хонада кжорига караб ёткизилиб, кул ва оёкларини калин бинт билан богланади. Беморнинг жисмонии холатига караб дори-дармонлар тайинланади.
Гиповолемия ва сувсизланиш кузатилганда беморда юз окариши, тери тургори пасайиши, лаб кукариши, куз олмалари тушиши, кон босими пасайиши, тез кичик пульс. тери веналари кисилиши кузатилади. Гиповолемия тери, тери остидаги клетчатка, мушак, ичакларнинг артериолалари тор айиб, бош мия, юрак, жигар, буйракларда кон айланиши кийинлашиши ва микроциркуляция ёмонлашиши натижасида пайдо булади. Беморларда кон куюкланиши, гиперстенурия ва олигурия (ануриягачп) кузатмлиши мумкин. Ву холда регидратация утказиш зарур, шунинг учун глюкоза 5% эритмаси 700-1500 мл ва инсулин 8-16 ЕД томчилаб томир
0.5% чритмаси ви счнъий нафас бериш тезлик билан амалга оширидиип! ксрак. Оксибутират натрий 20-30 мл 20% 'зритмаси мушак ичига еки 4-5 I пчишга (жумдадан 100 мл 5% суюклигн] хам бериш мумкин.
Реланиум ва оксибутират натрий томир ичига юборилиши еедатив ва уйку чакирувчи таъсир кчрсатиб, бош мия гукимасининг гипоксияга чидамлилигиии оширади. Оксибутират натрий кулланилганида 15 -20 дакикадан кейин (ичилганда 30-40 дакикадан кейин) чукур >йку пайдо б\либ. 2 соат давом этади. Вемор уйгонганидан кейин делирий белгилари ка.майди ёкм бутунлай йуколади. Бир кунда оксибутират натрийни 2-3 маротаба ишлатиш мумкин, лекин унинг умумий микдори 12-16 г (60-80 мл 20% эритмаси) дан оширмаслиги керак. Оксибутират натрий 1-2 суткадан ортик ишлатилмаслиги лозим, Бу даволаш усулини кулланилганда галоперидол, транквилизатор ва уйку чакурувчи дори моддалари ишлатилмайди.
Урта огир алкогол делирийсида дезинтоксикацион, симптоматик, витаминлар куп микдорда (айникса витамин В1) ишлатилади. Кон босими пасайганда преднизолон 0,005-0,01 г бир кунда 3-4 маротаба ичишга буюрилади.
Л.В.Штерева (1980) дезинтоксикацион полиион эритмаси: хлорид натрин 0,9% 800 мл, глюкоза 40% 200 мл. хлорид калий 1% 100 мл. глюконат кальций 10% 30 мл. кордиамин 2-4 мл. инсулкн 10 ЕД, витамин В1 6% 5 мл. витамин С 5% 10 мл, витамин РР •$% 5 мл, реланиум 0,5% 3-4 мл, эуфиллин 2,4% 10 мл (кон бисими ошганда) томчилаб томир ичига юборилишини тавсия килган. Бу эритма тана хароратигача иситилиб, аста-секин томир ичига 1 дакикада 40 томчидан 0,5 л буюрилади (1 кунда I литрдан ортик булмаган).
Алкогол делирийсила гемодез. яъни 6% поливинилпирролидон ва рштрий, калий, кальций, магний ва хлор ионлари тутган тузли -сув эрп!."аси. муваффакиятли кулланилади. Гемодез кон таркибидаги захар моддаларни организмдан чикаради. Гемодез 35-36 хароратгача иситилиб. томчилаб (I дакикада 40-60 томчидан) 0,3-0,4 л томир ичига куйилади, 12 соатдан кейин муолажаа каЙтарилади.
Бундан ташкари, реополиглюкин 400 мл, томчилаб томир ичига 1 кунда 1-2 маротаба. глюкоза 5% эритмаси 500-1000 мл (глюкозанинг хар бир 4 граммга инсулин I ЕД кушилиб), хлорид натрий 0,9% эритмаси 500-1000 мл томчилаб томир ичига 1 кунда 1-2 маротаба ишлатилади. Гемодез ва реополиглюкин урнида поляризацион аралашма: глюкоза 5% 500 мл, инсулин 2-3 ЕД, панангин 10 мл, кокарбоксилаза 150лг, витамин В1 1 мл, витамин С 2 мл томир ичига юборилиши мумкин. Кон босими тургун пасайишида полиглюгин ва реополиглюкин томчилаб томир ичига куйилади. Полиион эритма, яъни хлорид натрий 0,9%, глюкоза ва полиглюкин 0,55, инсулин 4-8 ЕД, витаминлар В1, С , РР, кокарбоксилаза, хам ишлатиш мумкин.
ичига юборилади. 111} билаи ои|иа, и^модсз 400 мл 1 к\ нла 2-3 \шрокк>;:. реополиглюмш 500-1500 мл 1 к\ мда маротиба го.мчилаб гомлр лчиг:: куиилади. Суюклик микдори с>1калик диурез (катетер ёрдамида т\плангаи!. 400 мл (нафас билан смокликни ажрадижи). 37 градусдан ортик хароратниш хар бир градусига 400 мл клшиб хисобланади. 8 соат ичида снндик ЗИЧ.1ИГИНИНГ пасаииши ва диурез 400-500 млга купайиши даволаш ижобмй натижаларини курсатади.Гипоксемия ва ацидоз сабабли кон юмир деворларинингутказувчанлиги к\ чайиши буйрак оркали суюклик ажралиб чикишининг етишмовчилигига олиб келади, шунинг учун гипергидратация ( периферик шишлар, тери веналари тулик. бош мия ва \пка шиши) белгилари кузатилиши мумкин. Бу холатда дегидратация \с>ллари куллаш керак: глюкоза 10-20% эритмаси 500-1000 мл, инсулин (4 г курук глюкоза!~а I ВД инсулин), калий хлорид 3% эритмаси 50-100 мл ёки панангин 10 мл диуретиклар (лазикс, маннит) билан бирга томчилаб томир ичига юборилади. Юрак фаолиятини яхшилаш учун строфантин 0,1% эритмаси 0,5-0,7 мл ёки коргликонн 0,06% эритмаси 1 мл глюкоза 40% эритмаси 20 мл билан бмрга томир ичига юборилиши керак.
Упка шиши кузатилса. строфантин ва коргликон билан бирга кокарбоксилаза 100-150 мг, димедрол 20-30 мг, эуфиллин 2,4% эритмаси 5-10 мл. преднизолон 30-60 мг , гидрокортизон 100-150 мг глюкоза 5% зритмаси 100 млда томир ичига куйилади.
Бош мия шиши белгилари (карахтлик, нафас ва гемодинамика ёмонлашиши, гипертермия, анизокория, нистагм, птоз, куз корачигининг ёрммикка жавоби пасайиши) к\затилса, буйрак фаолияти бузилмаганда маннитол 15% эритмаси томчилаб томир ичига буюрилади. Маннич (маннитол) кучли осмотик диуретик булиб, карши курсатмага эга булмайди ва жигар, буйракларга токсик таъсир курсатмайди. Маннит кулланилганда натрий ионлари организмдан чикаоиб, капий ионлари эса сакланиб туради. Маннит флакоида 500 куб.см (30 г) ва ампулада 15% эритмаси 200, 400 ёки 500 мл ишлаб чикарилади. Маннит 15% эритмаси 1-1,5 г/кг (60-100 г ёки 400-600 мл) тозаланган сувда, физиологик эритмада, глюкоза 5% эритмасида томир ичига юборилади. Бир вактни узида натрий хлорид изотоник эритмаси 500 мл бошка кулининг томирга куйилади. Маннит микдори бир кунда 140-180гдан ошмаслиги керак.
Сийдик патологик узгаришларида лазикс 1% эритмаси 2-4 мл хар 4 соатда 500 мг/сут томир ичига юборилиши керак. Лазикс тез диуретик таъсмри курсатиб, кайта кулланилганида электролитлар, айникса ка.'1ий ионларини оганизмдан куп чикарилади, шунинг учун калий ва натриП саклувчи полиион эритмалари тавсия килинади.
Бир вактни узида глюкоза 10-20% эритмасн 1000-1500 мл, инсулин (4 г кур\'к глюкозага 1 ЕД инсулин). калий хлорид 3% эритмаси 50-100 мл ёки памангин 10 мл, магний сульфат 25% эритмаси 10 мл ( кунда 2 маротаба),Беморлар огир делиримдан кейин 5-7 кун мобайнида ётишлари керак. 2-3 хафта давомида умумкувватловчи ва дезинтоксикацион муоллажалар утказилади.Алкого.1 г&мюиинозлари ви параноидларипи даво.кпи Дезинтоксикация факат вегетатив ва неврологик бузилишлар кузатилганда кискартирилган хажмда утказилади. Гемодез. реополиглюким. глюкоза 5% эритмаси ёки натрий хлорид изотоник эри гмаси куииича I маротаба юборилади. Даволашнннг биринчи кунида магний с\льфат, глюкоза, аскорбин ва никотин кислотаси, натрий тиосульфат ва В гурухдаги витаминлар (айникса В1) куп микдорда кулланилади. Глютамин кислотаси 0.5-1 г 1 кунда 2-3 маротаба ичиша ёки 1% эритмаси 10 мл томир ичига буюрилади. Чузилган алкогол галлюцинозлари ва параноидларнда В12 витамин юкори микдорда (500 мгк) хар куни килинади.
^'ткир алкогол галлюиинози ва параноидини бартараф -зтшидз галоперидо 0,5% эритмаси 0,5-1 мл 1 кунда 2-3 маротаба (кундузги вактида) мушак ёки томир ичига юборилади. Галоперидол психомотор кузгалишни ва психоз белгилари тез даволайди. Кучкурун аминазин ёки тизерцин 2,5% эритмаси 1-2 мл кордиамин 2 мл билан бирга мушак ичига тавсия этилади.Енгил холатларда аминазин 0,05-0,01 г ёки галоперидол 0,003 г 1. кунда 3-4 маротаба ичишга, кечкурун эса тизерцин 2,5% эритмаси 1 мл (кордиамин 2 мл билан бирга) мушак ичига ва аминазин 0,05 г ичишга берилади. Тизерцин купинча вахима ва безовталик билан кечувчи уткир галлюииноз ва параноидларда яхши натижа беради.Бошка нейролептиклар: этаперазин 0,004-0,008 г, мажептил 1% эритмаси 1-3 мл мушак ичига ёки 0,02-0,03 г ичишга, сонапакс 0,15 г (6 табл.), терален 0,5% эритмаси 5-10 мл (кейин 0,03 г/сут ичишга), хлорпротиксен 2,5% эритмаси 1-2 мл ёки 0,01-0,015 мг ичишга, триседил 0,15% эритмаси 1-2 мл мушак ичига ёки 0,001 г ичишга 1 кунда 2-3 маротаба хам кулланилиши мумкин.чакнрувчи дорилар кам микдори ишлашлади, ееан^лар Юдан оргик о> лчиклигн керак. Огир даражадагп дслириПлан кеиин пшнос) (гссгин герапия гавсия тгилади. ч\нки апоморфин кчлланилиши коллипс холатларига олио келиши мумкин.
^1
Сенсибилизация чакирувчи даволашла купинча метронидазол ва ннтрофуранлар ишлатилади. Тетурам 0,3 1/сут факат 1-1,5 ойдан кейин кхлланилиши мумкин, тетурам-алкогол реакцияларига карши курсатма бчладн (психоздан кейин 1 йилда). Огир даражали делирийдан кейин тет>рам тавсия килинмайди, чунки тетурам психозлари пайдо б>лиши мумкин.

Download 2,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   207




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish