Психиатрия ва наркологияда ташхислаш асослари. Рухий ва наркологик касалликлар ташхиси бир неча боскичларда амалга оширилади.
Iбоскич - касаллик бенлгиларини аниклаш IIбоскич — Ъемориинг рухий холатини синдром оркали бахолаш Касалликнинг асосий белгилари умумлаштириб синдромга
бириктирилади. Врач рухий холатни синдром билан тахлил килмаса унинг ташхиси давом эта олмайди. Синдром аниклангандан кейин унинг келажак ривожланишини хам олдиндан айтишга фикр юритиш керак.. Масалан, «классик делирий»да касбга оид делирийнинг айрим белгилари пайдо булиши бемор холатининг огирлашувини олдиндан айтиш мумкин..
Психопатологик синдромни аниклаш позитив симптомлардан бошланади. Негатив симптомлар эса (клиник куринишида улар устунлиги кузатиб булмаганда) улардан кейин тахлил килинади.
IIIбоскич - рухий бузилишларнинг кечимини бахолаш
(узгаришларнинг бошланишидан то хозиргача бахолаш).
IVбоскич - нозологик ташхис^ яъни дифференциал-ташхис
утказишдан кейин конкрет касаллик борлиги аниклаш.
V боскич - индивидуал (конкрет беморга) ташхис куйиш.
Индивидуал ташхис куйиш учун куйидаги омилларнинг касаллик кечимига
таъсирлари урганилади: 1) шахс хусусиятлари; 2) ирсий омиллар; 3) касаллик
бошлангандаги беморнинг ёши; 4) бемор жинси; 5) касалликдан олдин ва
унга кушилиб келадиган соматик бузилишлар; 6) даволаш натижалари; 7)
ташки мухит шароитлари (хизмат, оила ва б.).
Врач-нарколог клиник фикрлаш билан бирга одамларни яхши тушуна билиши керак. Врачнинг бу хусусиятларини инструментал-лаборатория усуллари билан алмаштириб булмайди.
Экспериментал-психологик усуллар Наркологик беморларни ташхислашда экспериментал-психологик усуллари мухим ахамиятга эга. Беморларга бир канча оддий амалий масалалар бериш оркали амалга оширилади.
Экспериментал-психологик куйидаги усулларга ажратилади:
1) ГТсихологик тажриба клиник-психопатологик ташхислаш
жараёнининг маълум бир даври. Тажриба максади психопатологик
узгаришларнинг хозирда бор-йуклигини аниклаш (табиий эксперимент).
Бемор билан хар кунги муложаатлар натижасида амалга оширилади.
2) ТТсихологик тажрибани психопатологияга хос булмаган рухий
холатларни аниклашда ишлатиш. Бу тажрибалар факат патопсихологлар
томонидан амалга оширилади.
Врач-наркологлар куйидаги психологик усуллардан фойдаланишлари мумкин: