Эс-хушнинг бузилиши


ПСИХОТРОП ДОРИЛАР БИЛАН ДАВОЛАШДАГИ УРИН



Download 2,47 Mb.
bet112/207
Sana30.04.2022
Hajmi2,47 Mb.
#595939
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   207
Bog'liq
Лекция

ПСИХОТРОП ДОРИЛАР БИЛАН ДАВОЛАШДАГИ УРИНШ БУЗИЛИШЛАР ВА АСОРАТЛАР
Неврологик асоратлар купинча нейролептиклар билан даволаш жараёнида кузатилиб, паркинсонизм ва гшеркинезлар (хореясимон, атетоид, орал) билан ифодаланади.
Нейрояептик паркинсонизм классик нейролептиклар куп микдорда бир неча хафта кулланилгандан кейин 50% холларда пайдо булади. Паркинсонизм мушак тонуси кучайиши, «тишли гилдирак» симптоми, умумий котиб колиши (бемор куллари букилиб кукракка сикилган холатда), кул ва оёклар титроги, акатизия ва вегетатив бузилишлар (терлаш, себорея, юз мойлиги) билан кузатилади. Беморда хириллаган овоз, шивир-шивир гап пайдо булади.
Даволаш. Нейролептик паркинсонизм антипаркинсоник препаратлар (циклодол, акинетон ва б.) истеъмолидан кейин йуколади. Лекин бош мия органик етишмовчилиги билан хасталанган беморларда паркинсонизм узок вакт давом этиши мумкин. Бу холда корректорлар юкори микдорда, ноотроплар кулланилади, нейрлептиклар микдори эса камайтирилади ёки «юмшок» нейролептиклар билан даволашга утилади.
Уткир дистониялар (эрта дискинезиялар) нейролептиклар юкори микдори билан даволаш 25-75% беморларда 7-10 кундан кейин пайдо булади. Улар купинча тетанияга ухшаган харакат бузилишларининг бирданига пайдо булиши билан кузатилади. Харакат бузилишлар айрим мушак гурухи тортишуви (тил тортишуви, тризм - тишлар каттик сикилиши, окулогир кризлар - куз олмалари тепага кетиши, тортиколлис -- буйин тортиши, торсион спазм - тана тортиши) ёки умумий харакат кузгалиши, куркув, вахима, эс-хуш ноаник булиши ва вегетатив бузилишлари (кучли терлаш, сулак ва куз ёши окиши, тери окариши ёки кизириши) билан ифодаланади. Бирданига пайдо булган буйин ва огиз мушакларининг тортишувида тил ташкарига чикарилади, нафас ва фонация холатлари бузилади (Куленкампф-Тарнов симптоми).
Даволаш. Локал дискинезияларда акинетон 5 мг мушак ёки томир ичига юборилиши жуда яхши натижа беради. Акинетон йуклигида аминазин 25-50 мг мушак ичига ва кофеин 20% эритмаси 2 мл тери остига буюрилади.
Генерализацияланган дистонияларда аминазин ёки тизерцин 50 мг ва корректорлар (акинетон) мушак ичига юборилади. Уткир дистонияларни диазепам 20 мг мушак ёки томир ичига юбориш тез бартараф этади, дискинезиялар кайталинишини олдини олиш учун корректорлар истеъмоли купайтирилади ва узок давом эттирилади.
Кечки дискинезиялар нейролептиклар билан даволашнинг огир асоратлари булиб, 20-30% беморларда кузатилади. Уларнинг клиник куриниши огиз, томок, тил мушакларида турли хил гиперкинезлар (орал, атетоид, хореясимон, торсион-дистоник) пайдо булиши билан ифодаланади. Лаблар хартумчага ухшаб кимирлайди, беморда огиз очиш ва тил чикаришга енгиб булмайдиган интилиш пайдо булади. Нафас ва фонация жараёнлари кийинлашади.
Бошка холларда эса гиперкинезлар нейролептиклар итеъмоли дарров тухтатилгандан кеЙин кузатилади. Неврологик узгаришлар билан бирга рухий бузилишлар пайдо булиб, холсизлик, тез чарчашлик, кайфият узгарувчанлиги, ёпишкоклик, акл жараёнлари секинлашиши ва истерик бузилишлар (бемор дискинезиялар кучайишини намойишкорона курсатади) билан ифодаланади.
Даволаш. Кечки дискинезиянинг биринчи белгилари кузатилиши биланок нейролептикларни тухтатиш керак. Баъзи холларда классик нейролептиклардан экстрапирамид бузилишлари чакирмайдиган азалептин, рисполептга утиш мумкин. Дискинезияларни бартараф этиш учун антиоксидант альфа-токоферол (витамин Е), ноотроплар (ноотропил, пантогам, фенибут), умумкувваловчи даволаш ва физиотерапия кулланилади. Баклофен 15-50 мг/сут, натрий вальпроат 400-600 мг/сут, бензодиазепинлар -диазепам 10-30 мг/сут, клоназепам 2-6 мг/сут, акинетон (мушак ичига) хам кулланилиши мумкин.
Акатизия - бир жойда утирмаслик, «оёкларнинг безовталиги», купинча тасикинезия (харакатга интилиш) билан бирга кузатилади. Акатизия нейролептиклар, айникса модитен-депо, галоперидол-деканоат билан даволашнинг биринчи 3-4 хафтасида пайдо булиб, безовталик, бир жойда утирмаслик, харакатга юкори этиёжлик билан кузатилади. Беморлар вахима, безовталикни камаЙтириш учун доимо юрадилар (ажитация), бекорга харакат киладилар, оёкдан оёкка босадилар ва кечаси ухламайдилар.
Даволаш: Нейролептиклар микдори пасайтирилиши, корректорлар (циклодол, акинетон), В, С витаминлар, кальций хлорид, реланиум ёки клоназепам, феназепамлар терапевтик микдорда кулланилиши керак. Сурункали экстрапирамид бузилишларда ноотроплар ва витаминлар юкори микдорда даволашга кушилиши керак.
Рухий бузилишлар. Купинча нейролептик ва антидепрессантлар билан даволашда пайдо булиб, стимулятор ва транквилизаторлар кулланилишида хам кузатилиши мумкин.
Нейрояептик депрессиялар турли даражада: енгил астено-депрессив ва вахимали-депрессив холатлардан огир чузилган депрессияларгача (анестетик депрессия) кузатилиши мумкин. Депрессия пайдо булса, нейролептиклар
микдори пасайтириш (ёки нейролептикни тухтатиш) ва антидепрессантларни куллаш керак.
Маниакал холатлар трициклик антидепрессантлар ва МАО ингибиторлари билан даволаш жараёенларида учрайди, нейролептик ва транксилизаторлар ёрдамида бартараф эттирилади.
Уйку бузилишлари антидепрессант ва стимуляторлар кулланилишида кузатилиши мумкин. Уйку юзаки, унга тушиш жуда кийин булади, уйгонишдан кейин «уйку сезгиси» кузатилмайди. Даволаш учун эугипнотиклар (бензодиазепинлар - нитразепам, тазепам) кулланилади.
Нейролептиклар ёки антидепрессантлар микдори тез купайтирилса, корректорлар кушилиб келса ёки нейролептиклар истеъмоли бирдан тухтатилса (купинча болаларда, кари ёшдаги одамларда, органик касалликлар ёки алкоголизм билан хасталанган беморларда) делирий холати пайдо булиши мумкин. Делирий купинча холинолитик таъсир курсатадиган дори-дармонларни куллашга боглик булади ва бу дорларини тухтатиш, дезинтоксикация олиб бориш, диазепам мушак ёки томир ичига юборилиши, ноотроплар кулланилишини талаб килади. Психоз холати анамнезда бош мия резидуал-органик етишмовчилиги, бош мия шикастланиши, турли соматик ва юкумли касалликлар борлиги аникланганда пайдо булади.

Download 2,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   207




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish