II. Бутирофенон бирикмалари: галоперидол, дроперидол,
трифлуоперидол, триседил
Тиоксантен бирикмалари: хлорпротиксен
Индол бирикмалари: резерпин, раунатин, карбидин
Клозапинлар (лепонекс)
VI. Дифенилбутилпиперидин бирикмалари (флушпирилен - ИМАП;
пимозид - ОРАП)
VII. Бошка дорилар.
Барча нейролептиклар улар кимёвий таркибига карамасдан умумий хусусиятлар: рухий ва харакат фаолияти тормозлаши, рухий кузгалувчанлиги йуколиши, антипсихотик таъсирини курсатади. Шу билан бирга, улар нейротроп таъсирга, яъни экстрапирамид ва нейровегетатив бузилишлар чакирувчи таъсирига эга.
Нейролептиклар психотроп таъсири умумий ва электив (айрим, алохида) таъсирлари билан ифодаланади. Мураккаб синдромларни (аффектив-васвасавий, галлюцинатор-параноид, парафрен, кататоно-параноид, кататоно-галлюцинатор) нейролептик билан даволашда уларнинг умумий таъсири, яъни седатив (тинчлаштирувчи, уйку берувчи, жахлдорлик, газаблик, негативизм пасайиши) ва антипсихотик (галлюцинатор, васвасавий, кататоник бузилишлар йуколиши) таъсирлари кузатилади. Кучли умумиЙ таъсири курсатадиган нейролептикларга аминазин, тизерцин, лепонекс, мажептил, галоперидол киритилади.
Оддий психопатологик синдромларда (психопатик, паранойял, сенесто-ипохондрик, вербал галлюциноз) нейролептиклар электив (айрим, алохида) таъсири курсатади. Масалан, паранойял синдром курсаётган беморларга факат галоперидол ва трифтазин ёрдам бериши мумкин, бошка нейролептиклар эса паранойял бузилишларга таъсир этмайди. Сенесто-ипохондрик холатларда терален ижобий таъсири курсатади.
Лекин нейролептик дори-дармонларнинг кулланилишида нафакат позитив, балки негатив синдромларни, яъни касаллик боскичини хисобга олиш керак. Позитив рухий бузилишлар бир хил булганида негатив симптомларнинг турли огирлигида турли нейролептиклар кулланилиши талаб килади. Масалан, касаллик бошлангич даврида вербал галлюциноз холатини галоперидол ёки этаперазин билан даволаш яхши натижалари беради. Лекин касалликнинг охирги давридаги сурункали вербал галлюцинозини факат нейролептик-пролонглар (модитен-депо, ИМАП) ва лепонекс ёки галоперидол, триседил, ОРАПнинг кам микдори билан бирга даволаш мумкин.
Нейролептиклар психотр^ш таъсири
Нейролептик психотроп таъсири
|
Фенотиазин бирикмалари
|
Тиоксантен бирик-малари
|
Бутирофен он би-рикмалари
|
Алифатик
|
Пипери-дин
|
Пипера-зин
|
Антипсихотик Седатив Тинчлантирувчи Антидисфорик Антиагрессив Фаоллаштирувчи Антидепрессив Уйку чакирувчи
|
г
|
£
|
(|)
|
£
|
-Н--Н-
|
Психотроп таъсирига боглик равишда барча нейролептиклар уч гурухга ажратилади (Г.Я.Авруцкий, А.А.Недува, 1981).
Do'stlaringiz bilan baham: |