Erkin umarov mahmud abdullayev



Download 3,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/99
Sana13.04.2022
Hajmi3,62 Mb.
#547732
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   99
Bog'liq
Ma\'naviyat asoslari. Umarov E, Abdullayev M

ma’naviyat haqida so‘z 
borganda ham 
ana shu jihatlar birligini ko‘ramiz. 
Milliy ma’naviyat muayyan 
elat, 
xalq va m illatga daxldorlikdir. 
Har 
bir elat 
va millatning 
faqat 
o ‘zigagina xos bo‘lgan, uning milliy ruhiyati, 
yashash tarzi, 
tarixiy 
an ’analari va fikrlash qobiliyatlari tabiatini 
ifodalaydigan 
m a’naviyati 
mavjud. C hunki umumiy, abstrakt narsa-hodisa, 
shu 
jum ladan, 
m a’naviyat ham yo'qdir. M a’naviyatning milliyligi 
masalasi, 
tabiiyki, 
uning tarixan shakllanganligi, milliy mazmun, 
koloritga 
egaligidir.
0 ‘zbek xalqining milliy m a’naviyatini 
xarakterlaydigan, 
uning 
o ‘ziga xosligini k o 'rsatad ig an xususiyatlar 
quyidagilar: 
yuksak


insonparvarlik, bag‘rikenglik, m eh m o nd o‘stlik, ham m a m illat va 
elat vakillariga izzat-hurm at ko'rsatish, kattalarga izzat-ikrom , 
m u lo h azalilik , sh arm -h ay o lilik , h am d ard lik , m ah alla d o sh lik , 
bolajonlik, halollik va h. k. Bularni yanada um um lashtiradigan 
b o ‘lsak, m a ’naviyatning x ilm a-x il jih a t va q irralari sh aklid a 
nam oyon bo'ladi: Hayo va A ndisha, Vafo va Sadoqat, 0 ‘ktam lik 
va Tashabbuskorlik, H im m at va Saxovat, Ju r’at va Shijoat, O ri- 
yat va Hokisorlik, Bosiqlik va H ilm , Farosat va Zakovat, Balog‘at 
va Fasohat, M ardonalik va M as’uliyat va boshqalar.
M a’naviyat milliy ong, ijtim oiy ong, mafkura, milliy m ad an i­
yat, e ’tiqod, im on, milliy g‘urur, iftixor kabi tushunchalar bilan 
yaqin turadi. Biroq ular o ‘rtasida katta farq bor.
M a’naviyat shaxsning o ‘z -o ‘zini, o ‘z huquqini anglashi va bel- 
gilashi ham dir. M illatning m a’naviy qiyofasi uning milliy ongi va 
ru h iy atid a ifo dalan adi. H a r b ir m illatning m a ’naviy qiyofasi 
jam iyatning m oddiy, ijtim oiy-tarixiy sharoitlariga qarab boyib 
borishi qonuniy hodisadir.
M a’naviyatning m uhim unsuri bo'lgan milliy ong nisbiy m u- 
staqildir, u jam iyatning m oddiy va m a’naviy qiyofasini tubdan 
o ‘zgartirishga faol ta ’sir qilishi m um kin.
Milliy ong va uning shakllanishi, eng avvalo, milliy uyg'onish 
zam irida sodir b o ‘ladi. Milliy ong va uni anglash h ar bir odam dan 
o ‘zining qaysi millatga mansubligini, o ‘z milliy tarixi, m adaniyati, 
merosi, urf-odatlari, tilini to ‘g‘ri, h ar taraflam a chuqur bilishni 
talab etadi. Agar milliy m ansublik va uning b archa to m o n lari 
kishilar tasavvurida ilm iy asoslangan b o ‘lsa, m illiy o ‘z - o ‘zini 
anglash hisoblanadi. Milliy o'zligini anglash ilmiy-siyosiy tus olsa 
va ijtim oiy harak at uch u n q o 'lla n m a darajasiga k o ‘tarilsa, u, 
shubhasiz, milliy mafkuraga aylanadi. Milliy m afkura esa milliy 
m adaniyat, qadriyat va m a’naviyat m anfaatlarini him oya qiluvchi 
asosiy qurol b o ‘lib xizmat qiladi.
Milliy m a’naviyat millatchilik bilan kelisha olmaydi. Millatchilik 
m a’naviy qashshOqlik alomati, milliy ongning qusuridir. Millatchilik, 
o ‘zga millatlarga, qolaversa, o ‘z millatiga xiyonat qilishdir. 0 ‘zga millat 
, m anfaatini inkor etish, ularning qadriyatini mensimaslik, ularni 
kamsitish bo'lib, ijtimoiy adovat tug‘diradigan illatdir. Shu m a’noda 
Prezidentimiz m a’naviyatimiz ifodasi bo'lgan «milliy mafkuramiz har 
qanday millatchilik va shunga o'xshash unsurlardan, boshqa elat va 
xalqlarni mensimaslik, ularni kamsitish kayfiyati va qarashlard&n


mutlaqo xoli» bo'lishini alohida ta’kidlaydi 
(I. A. Karimov.
Jamiyatning 
mafkurasi xalqni xalq, millatni millat qilishga xizmat etsin. — Toshkent, 
« 0 ‘zbekiston», 1998 yil, 14—15-betlar).
Milliy m a’naviyatning negizini milliy madaniyat tashkil etadi. Milliy 
m a’naviyat—jamiyatning moddiy hayotini aks ettiradi. Uning paydo 
bo‘lishi ijtimoiy munosabatlar, ijtimoiy ishlab chiqarish bilan bevosita 
bog‘liq. Shu m a ’noda m a ’naviyatning paydo b o ‘lishi kishilik 
jamiyatining eng qadimiy davrlariga borib taqaladi. Insonning har bir 
qadami madaniyatning rivoji bilan bog‘liq. Madaniyatning rivojlani- 
shi m a’naviy jihatdan qanchalik rivoj topganligini bildiradi.
M a’naviyat kishilik jamiyatining har bir harakatida, faoliyatida 
ko‘rinadi. Milliy m a’naviyat — m a’naviyati yuksak, vatanparvar, 
donishmand shaxslar faoliyati bilan yaratiladi. M a’naviyatni yaratishda 
ziyolilar bilan bir qatorda tadbirkorlar, diplomatlar, siyosiy arboblar, 
rahbarlar, olimlar, bastakorlar, shoir va yozuvchilar, nazariyotchilar, 
xullas, xalq ommasi katta rol o ‘ynaydi. Dunyo tafakkuri qaymog‘i 
alohida shaxslar tafakkurida jamlanadi va u yana shu shaxslar fao­
liyati orqali tarqaladi.
Har qanday jamiyat taraqqiyoti xalq dunyoqarashini hisobga olgan 
holda, uning m anfaat va ehtiyojlarini ravnaq toptirish negizida 
rivojlanadi. «M ustaqil 0 ‘zb ek isto nn in g k u c h -q u d ra ti m anbai 
xalqimizning umuminsoniy qadriyatlarga sodiqligidadir, — deb yozadi 
I. A. K arim ov — xalqim iz adolat, tenglik, ahil q o ‘shnichilik va 
insonparvarlikning nozik kurtaklarini asrlar b o ‘yi asrab-avaylab 
kelm oqda. 0 ‘zbekistonni yangilashning oliy m aqsadi ana shu 
a n ’a n alarn i qayta tiklash, ularga yangi m azm un b ag ‘ishlash, 
zaminimizda tinchlik va demokratiya, farovonlik, madaniyat, vijdon 
erkinligi va har bir kishini kamol toptirishga erishish uchun zarur 
bo'lgan shart-sharoit yaratishdir» 
(I. A. Karimov.
0 ‘zbekiston: milliy 
istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. — 

Download 3,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish