Erkin umarov mahmud abdullayev

ibn Abdujamil G ‘ijduvoniy 
(1103—1179) Buxoro 
yaqinidagi G 'ijduvon qishlog'ida tu g ‘ilgan. G 'ijduvoniy o ‘z ustozi 
H oja Y usuf H am adoniyga bag'ishlab ko'plab asarlar yozgan.
A sarlari: «M aqom oti H oja Y usuf H am adoniy» («Hoja Yusuf 
H am adoniy fazilatlari»), «Risolai shayx ush-shuyuk hazrati H oja 
Abu Y usuf H amadoniy».

---

A bdulxoliq G ‘ijduvoniy Y usuf H am adoniyning Buxorodagi 
to ‘rtinchi shogirdi (halifasi) hisoblangan. G ‘ijduvoniy XIV asrda 
paydo b o 'lg an «N aqshbandiya» tariqatining m a ’naviy otasi va 
asoschisidir. G 'ijduvoniy Yassaviydan so'ng H am adoniy o'rniga 
o ‘tirib, ko‘plab shogirdlarni tarbiyalab yetishtirgan. G 'ijduvoniy 
o ‘z tariq atining q o n u n -q o id alari .m ezonini ishlab chiqqan. Bu 
qoidalar «Rashxalar», y a’ni qatra («tomchi») lar deb ataladi.
* * *
Ahmad Yugnakiy 
(X II asr oxiri — X III asr boshlari). M ahm ud 
o ‘g‘li A hm ad Yugnakiy Sam arqand yaqinidagi Yugnak shahrida 
dunyoga kelgan.
Asari: 
U n in g tu rk iy tild a y o z ilg an « H ib a t u l-h a q o y iq »
(«H aqiqatlar tufhasi») dir. Asar axloqiy-didaktik yo'nalishga ega 
bo'lib, kishilarga «yaxshilik u rug 'ini sepish» uchun yashashni mas- 
lahat beradi. D unyo bevafo, o 'tk in ch i, rohat-farog'atga intilish 
befoyda. Shuning uchu n yaxshilik haqida o'ylash kerak. Inson 
taqdiri yaratuvchiga bo g'liq. Lekin O lloh dunyoviy hayotning 
m a’nosi va go‘zalligini inkor etmaydi. Izzat va hurm at m ehnat, 
bilim va aql y o rd am id a q o 'lg a k iritilad i. K am tarlik in so n n i 
ulug'laydi, kalondim og'lik uni yerga uradi.
Yugnakiy kishilarni saxovat va m ehribonlik ko'rsatishga, sabr- 
toqatli b o ‘lishga, d o ‘stni ehtiyot qilishga undagan.
* * *
Najmiddin Kubro 
(1145—1221). Ahmad ibn U m ar Abul Jan- 
nob N ajm iddin al-K ubro al-Xivaqiy al-Xorazmiy Xivaq shahrida 
dunyoga kelgan. U yoshlik paytidayoq ilm istab Misrga borgan.
M usulm onlar sharqida keng shuhrat topgan m utafakkir va m u- 
tasaw uf olimlardan biri — Majiddin Bag‘dodiy (Farididdin Attorning 
otasi) va Bahoviddin Valad (Jaloliddin Rumiyning otasi) kabi yirik 
m u tasaw u f olimlar N ajm iddin Kubroning shogirdlaridandir. Shayx 
N ajm iddin Kubro m o‘g‘ul lashkarlariga qarshi U rganch qal’asini 
himoya qilishda bosh-qosh bo'lgan. 1221 yili u m o'g'ul bosqinchilari 
tom onidan vahshiyona o'ldiriladi.
Kubroviya tariqati m usulm on sharqida keng tarqalgan. U ndan 
quyidagi kichik tariqatlar kelib chiqqan: Firdavsiya (H indiston); 
N uriya tariqati (Bag‘dod); R ukniya tariqati (X uroson); H am ado- 
niya tariqati (K ashm ir); Ig'tishoshiya tariqati (X uroson); N ur-

---

baxshiya (Xuroson); N e ’m atulloiya (Eron, G ‘arbda va A QShda 
hozir ham faoliyat ko‘rsatm oqda).
* * *