Erkin tushish, yuqoriga tik otilgan jism harakati. Inersial va noinersial sanoq tizimlari. Galiley -nyuton mexanikasidagi nisbiylik prinsipi

2. Prujinali mayatnik deb, absolyut elastik prujinaga berkitilgan va elastiklik kuchi F=-kx ta’sirida garmonik tebranma harakat qiladigan m massali yukka aytiladi.  

Bu yerda k – prujinaning qattiqligi, x-yukning muvozanat vaziyatidan og’ishi.

Prujinali mayatnikning siklik chastotasi quyidagiga teng.

 Tebranish davri 

 

 Shuningdek prujinali mayatnikning potentsial energiyasi

Matematik mayatnik deb cho`zilmaydigan, vaznsiz ipga osilgan va og’irlik kuchi ta’sirida tebranma harakat qila oladigan moddiy nuqtaga aytiladi

 Muvozanat vaziyatidan  burchakka og’dirilgan mayatnikni  og’irlik kuchining tashkil etuvchisi harakatga keltiradi

 

Matematik mayatnikning isiklik chastotasi

te branish davri

ifodalar bilan aniqlanadi.

Shuningdek matematik mayatnikning potentsial energiyasi

 ga teng.

Bu yerda g-erkin tushish tezlanishi, -mayatnikning uzunligi, m –moddiy nuqtaning massasi