24
4-Ilova
Qadimgi Yunon va Rim olimlarining ilm-fanga qo’shgan hissalari, ular amalga ilmiy
kashfiyotlarningg mazmuni
Bilaman
Bilishni hoxlayman
Bildim
5-Ilova
Qadimgi yunon
haykaltaroshlaridan kimlarni
bilasiz?
?
?
?
?
?
?
?
?
1-o’quv topshiriq
25
6-ilova
1. Suqrot. (mil. av. 447-399 Afina)
Bilimdonlar tomonidan
Davlat qonunlari bilan
boshqarilsin.
Murakkab ongning sohibi.
Insonning mohiyatini
tushunish uning
yaxshilik, yomonlikda.
JAMIYAT
Inson
26
Jamiyat barcha a’zolarining odil jamiyatdagi qonunlarga bo’ysinishi ijtimoiy taraqqiyotning
asosiy garovidir.
Davlat
Timoktariya
Oligarxiya
Dimokratiya
Tеraniya
Jamiyat tabaqalari
Davlatni boshqaruvchi
faylasuflar.
Dеhqonlar
Xarbiylar
Aflotunning idеal davlati.
-
yaxshilikning adolatli boshqaruvi
-
tarbiyaning muhim o’rin tutishi
-
ayollar va erkaklar tеngligi
27
―Davlat‖ asarida ―Har bir kishi o’z ehtiyojini o’zi qondira olmaydi, chunki u ko’p narsaga
ehtiyoj sezadi‖.
Inson
Ilohiy qudrat tomonidan yaratilgan.
O’lmas jon
O’lib turadigan tana.
Tana esa alla qanday
matеrialdan yasalgandir, ular
bo’linib turadi.
G’oya kabi bir butun bo’lib, u
bo’linmasdir.
Inson mohiyati
28
Arestotel (er.av. 384-322 y)
Davlat
To
'g
’ri
N
o
to
'g
'ri
Oligarxiya
Tiraniya
DAVLAT
Tabiy taraqqiyot natijasi
Fuqarolardan iborat
Qandaydir yashash joy
Umumiy yotoqxona
Hayotning eng mukammal shakli
Oila va qishloqning entеlеxiyasi
Siyosat – kishilarni yaratmaydi, ularni tabiat qanday yaratgan bo’lsa shunday qabul qilib oladi.
Aristokratiya
Politiya
Monarxiya
Dеmokratiya
Bu omma
29
―Siyosat‖ asarida ―.... inson o’z tabiatiga ko’ra siyosiy mavjudotdir‖.
7-ilova
Yunon klassik mе'morchilik ordеrlari
Do
riy
Ioni
y
Ko
ri
n
f
Olamdagi tirik mavjudotlarning toji
O’ziga xos estеtik voqеa
Siyosiy mavjudot.
Inson
Inson
30
8-ilova
Qadimgi Rim madaniyatining davrlari
Shohlik davri(mil.ol. VIII – VI asr boshlari).
Rеspublika davri (mil.ol. 510/ 509 - 30 / 27 yillar).
Imperiya davri (mil.ol. 30/27 - mil. 476 yillar ).
31
9-ilova
Qadimgi Rim she’riyatiga asos solganlar
Lukrеtsiy (mil.ol.
96 – 55)
―Buyumlarning tabiati haqida‖
nomli falsafiy poemasi
Goratsiy (mil.ol. 65-
8 yillar)
Satiralari, qasidalari va
boshqa shе'riy asarlari
Ovidiy (mil.ol. 43 -
mil.18 yillar)
Ishqiy shе'rlari va maktublari
Rim shе'riyatiga asos soldi.
32
10-ilova
Qadimgi yunon va Rim mutafakkirlari
Fales
Demokrit
Arximed
Evklid
Aristarx
Samosskiy
Lukretsiy Kar
Geraklit
Galen
Livkipp
Suqrot
Aflotun
Arastu
Epikur
Straton
Teofrast
Pifagor
Gippokrat
Anaksimandr
33
11-ilova
Anti madaniyatning o’ziga xos xususiyatlarini, Sharq a n’aviy madaniyatidan va diniyniy
madaniyatdan farqlari bu......
F – fikringizni
bayon eting
S – fikringizni bayoniga biron
sabab ko’rsating
M – ko’rsatilgan sababni
tushuntiruvchi (isbotlovchi)
misol ko’rsating
U – fikringizni umumlashtiring
FSMU jadvalini t o’ldiring
35
Izohli lug’at - glossariy
Agora - Qadimgi Yunoniston shaharlarida xalq yig’ini o’tkaziladigan joy,markaziy maydon.
Akropol – yunon shaharlarining muhofazalangan va balandlikda joylashgan qismi, yuqori
shahar.
Gomer – yunon shoiri, ―Iliada‖ va ―Odisseya‖ dostonlarining muallifi.Taxminan, mil.avv. 12-asr
bilan 7-asrlar oralig’ida yashab o’tgan.
Kapitel – (lot.capitellum
– kallak
) - kolonna, ustunning tepa bezatilgan qismi.
Kolizey, Kolossey – (lot.colosscus – ulkan) – Qadimgi Rimdagi me’moriy yodgorlik (mil. 75-80
yillar).Imperator Tit qurdirgan.Keyinchalik Flaviy amfiteatri nomi bilan mashhur bo’lgan.
Kollonna – (lot.columna – to’g’ri) – bino tomini ko’tarib turishga xizmat qiladigan, ko’ndalang
kesimi aylana shakldagi bino qurilmasi, me’moriy orderlarning ishlov berilgan tik tayanch qismi,
ustun.
Komediya (yun.komodia – xushchaqchaq olomon) – hodisa, voqyea va xususiyatlar kulgili
ko’rsatiladigan drama turi.
Olimpiya – Elida (Peloponnesning shim.- g’arbiy qismi)dagi yunonlar shahri; Zevs sajdagohi
(muqaddas Altis o’rmonzori).
Panteon – (yun.pantheion – ibodatxona) – Qadimgi Rimda ―barcha xudolar ibodatxonasi‖ ( 2-
asr).
Polis – (yun.polis, lot. civitas) – shahar-davlat.Yunoniston va qadimgi Italiyada jamiyat va
davlatni ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy tashkil etishning alohida shakli.
Respublika – (yun.polis, lot. respublic, res – ish va publicus – ijtimoiy, umumxalq) – davlat
boshqaruvi shakli, unda barcha davlat hokimiyati organlari saylab qo’yiladi yoki umummilliy
vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar esa shaxsiy va siyosiy
huquqlarga ega bo’ladilar.
Forum – (lot.forum) – qadimgi Rimda siyosiy hayotning markazi –jamoat maydoni.
Sirk – (lot.circus –doira, aylana) – san’at turi. Akrobatika, gimnastika, ekvilibistika, klounada,
jonglyorlik, polvonlik, illyuzionizm, ot o’yinlari, dorbozlik, hayvon o’rgatish kabi janrlarni o’z
ichiga oladi.
