Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B

14.1-jadval 

Reklama tarqatish asosiy vositalarining ustunliklari va kamchiliklari 

Reklama 

vositasi 

Ustunliklar 

Kamchiliklar 

Gazetalar 

Moslashuvchanlik, o‘z vaqtidalik, 

mahalliy bozorni keng qamrab 

olish, keng tan olinish, ishonch 

darajasi yuqoriligi  

Qisqa  vaqt  mavjud  bo‘lish,  takror  ishlab 

chiqarish sifatining pastligi, «ikkilamchi» 

o‘quvchilar muloqot doirasi kichikligi 

Televidenie  

  

  

  

Rasm, 

ovoz 

va 

harakat 

uyg‘unlashuvi,  hissiyotli  ta’sir, 

jalb  qilish  darajasi  yuqoriligi, 

qamrov kengligi  

  

Mutlaq  qiymat  yuqoriligi,  reklama  bilan 

to‘lib  ketganlik,  reklama  muloqoti  bir 

lahzali ekanligi, maqsadli doira tanlanishi  

Radio  

  

  

  

Maqsadli 

doira 

tanlanishi, 

foydalanish 

ommaviyligi, 

geografik  va  demografik  tanlov 

yuqoriligi, narxlar qulayligi  

Faqat  ovoz  orqali  berilishi,  e’tibor  jalb 

qilish  darajasi  televidenidan  pastroq, 

reklama muloqoti bir lahzali ekanligi  

Jurnallar 

  

  

  

  

Geografik va demografik tanlov 

yuqoriligi, ishonchlilik, nufuzlilik, 

takror ishlab chiqarish sifati 

yuqoriligi, uzoq vaqt mavjud 

bo‘lish, «ikkilamchi» o‘quvchilar 

soni ko‘pligi  

Reklama  paydo  bo‘lishi  va  xarid  joyi 

o‘rtasida  vaqt  oralig‘i  kattaligi,  befoyda 

tiraj  mavjudligi,  e’lonni  qulay  joyda  dsh 

kafolatlari yo‘qligi  

  

Tashqi reklama  

Moslashuvchanlik, 

takroriy 

muloqotlar 

ko‘pligi, 

narx 

arzonligi, raqobat kuchsizligi  

Maqsadli  doira  tanlovi  yo‘qligi,  ijodiy 

xarakterdagi cheklovlar 

 

Reklama  beruvchi  tanlab  olingan  bozor  segmentida  belgilangan  vaqt oralig‘ida 

reklama paydo bo‘lish tez-tezligini rejalashtiradi. 

Potensial  xaridorning  reklama  bilan  mloqoti  ta’sir  kuchi  hisobga  olinadi. 

Masalan,  radio  orqali  xabarlardan  ko‘ra  televidenie  muloqot  diorasiga  ta’sir 

ko‘rsatish borasida kattaroq ta’sir kuchiga ega, chunki xaridorga ovoz va tasvir, rang 

va harakat uyg‘unligi bilan ta’sir etadi. 

Reklama  dasturini  ishlab  chiqishning  ushbu  bosqichida  shuningdek,  muayyan 

bozor  vaziyatini  hisobga  olib,  axborotni  idrok  qilish  nazariyasi  bilimlaridan 

foydalanish ham zarur. 

Ta’sir  etishning  boshlang‘ich  mahalida  vaqt  birligida  yaxshiroq  sifatli  va 

---

 

279 

ko‘proq sonli reklama xabarlari berish kerak. Bu potensial iste’molchilarga reklamani 

sezish,  idrok  qilish  va  to‘liq  yoki  qisman  o‘zlashtirish  imkonini  beradi.  So‘ngra 

reklama  intensivligi  va  hatto  reklama  e’lonlarining  hajmi  ma’lum  darajagacha 

pasaytirilishi  kerak.  Qoidaga  ko‘ra,  tovar  haqidagi  dastlabki  xabar  faqat  30-50% 

adresatlarning  e’tibor  sohasidan  o‘rin  oladi.  Ko‘proq  sonli  adresatlar  reklamani 

o‘qishi uchun kamida uchta e’lon berish kerak.  

Shunday  qilib,  reklama  dasturini  amalga  oshirishning  boshlanishida  e’lonlarni 

ko‘proq  berish,  asta-sekinlik  bilan  ularning  miqdorini  pasaytirib  borish,  biroq 

reklama  dasturi  yakunlangunga  qadar  belgilangan  doimiy  darajada  ushlab  turish 

maqsadga  muvofiq.  Bunda  shuni  hisobga  olish  kerakki,  yil  davomida  nashrlar  tez-

tezligi bir xilda bo‘lmaydi. 

Yakuniy  bosqichda  quyidagi  shakl  bo‘yicha  tanlab  olingan  reklama 

vositalaridan foydalanish jadvalini tuzish zarur: