Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S., Yusupov M. A. Marketing asoslari

Tovarni bozorda pozitsiyalashtirish

Tovarni bozorni pozitsiyalashtirish – bu alohida bozor segmentlarida mahsulot konsepsiyasini aniqlash texnologiyasidir. Pozitsiyalashtirishning maqsadi – mavjud

va shakllanayotgan fikrlarni tadqiq qilish, xaridorlar yoki ularning guruhini mahsulot parametrlariga bo‘lgan munosabatini baholash tahlilidan, maqsadli bozorni ushbu segmentida mahsulotni raqobatli ustunligini ta’minlashda shunday tovar pozitsiyasini marketing chora-tadbirlarini o‘tkazish yo‘li bilan tuzishdan iborat.

Mahsulotni samarali pozitsiyalashtirish uchun talab va taklifni muhim tavsifnomalarini, xarid to‘g‘risida qaror qabul qilishda mo‘ljal bo‘lib hisoblanuvchi omillar ta’sirini o‘rnatish va o‘rganish zarur. Aniqlovchi omillar esa, mahsulot sifati, sifat darajasi, ishonchliligi, energohajmi, dizayni va tovarni raqobatbardoshligini boshqa ko‘rsatkichlari bo‘lishi mumkin.

Pozisiyalashtirish belgisi
		Narx darajasi
		Tovarning yuqori sifati
		Imij
		Qo'llash usuli
		Turli naflarning mazmuni
		Boshqa

8.3-rasm. Tovarni pozitsiyalashtirishning asosiy belgilari

Tovarni bozorda pozitsiyalashtirishni to‘g‘ri tashkil etilishi marketing rejasi va kompleksini samarali ishlab chiqarish shart-sharoiti bo‘lib hisoblanadi.

Pozitsiyalashtirish differensiatsiya strategiyasini amalga oshirish vositasi bo‘lib hisoblanadi. D.Traut va E.Raislar tomonidan 1979 yilda pozitsiyalashtirish konsepsiyasi taklif etilgan. Aniq pozitsiyalashtirish uchun firma pozitsiyalashtirish belgisini o‘rnatish kerak.

Pozitsiyalashtirish belgisi – xarid motivatsiyasi manbasi yoki asosiy tovarning iste’molchi nuqtai nazaridan foydaliligidir.

Raqobatchiga nisbatan tovar pozitsiyalashtirish belgisi ikkita usuldan biri bo‘lishi mumkin:

1. 
   raqobatchiga o‘xshash – bu holatda firma bozordagi raqobatchini siqib chiqarish vazifasini hal qiladi.
   
2. 
   Noyob.
   

Birinchi strategiyada quyidagi uch xil sharoitdan bittasini qo‘llab – quvvatlash maqsadga muvofiq:

• 
  Firma raqobatchi tovaridan ustun tovarlarni yaratish mumkin;
  
• 
  Bozor bir necha raqobatchilarni yig‘dirish holatidadir;
  
• 
  Firma pozitsiyalashtirayotgan tovar bo‘yicha resurs va imijga ega bo‘ladi. Ikkinchi strategiya esa:
  

-firma noyob tovarlarni ishlab chiqarish uchun moliyaviy va texnik imkoniyatga ega bo‘ladi;

-noyob tovarning potensial iste’molchilarining etarli soni mavjud bo‘ladi.