Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S., Yusupov M. A. Marketing asoslari

Bozorga kirish
Bozorni rivojlantirish
Tovarni ishlab chiqarish	Diversifikatsiya

yangi
6.6-rasm. I. Ansoff matritsasi

Quyidagi 6.7 – rasmda Porterning besh raqobat kuchlari keltirilmoqda.

Potensial raqobatchilar

• 
  Yangi raqobatchilarning maydonga chiqish xavf-xatari
  

Etkazib beruvchilar

• 
  Etkazib beruvchilarning
  

savdolashish qobiliyati

O‘z sektoringizdagi raqobatchilar

• 
  Harakatdagi firmalar o‘rtasidagi o‘zaro raqobat
  

Xaridorlar

• 
  Xaridorlarning savdolashish qobiliyati
  

O‘rnini bosadiganlar

• 
  Tovarning o‘rnini bosadiganlar tomonidan xavf-xatari
  

6.7-rasm. PORTERning besh raqobat kuchlari

«Boston konsalting guruhi qolipi» orqali bozorda foyda olish, korxona faoliyat ko‘rsatadigan hududlardan eng samarali strategik xo‘jalik bo‘limlarini tanlash bilan amalga oshiriladi. Bu quyidagicha ifodalangan.

Nisbiy bozor ulushi

Nisbiy bozor ulushi

yuqori
yuqori past

“Yulduzlar”	“So‘roq belgisi”
“Sog‘in sigirlar”	“Itlar”

past
6.8-rasm. BKG matritsasi

Birinchi hudud - «yulduzlar» (katta talab va bozorda yuqori ulushga erishilgan). Bu hududni e’zozlab, yanada mustahkamlash choralari ko‘riladi. Bozordagi ulushni saqlash uchun narxlarni pasaytirish, reklama xarajatlarini ko‘paytirish, mahsulot turlarini ko‘paytirish va boshqalar amalga oshiriladi.

Ikkinchi hudud - «sog‘in sigirlar» (past talab, ammo bozorda firmani ulushi yuqori). Bu hududga qattiq nazorat o‘rnatiladi.

Uchinchi hudud - «qiyin tarbiyali bolalar» (talab yuqori, ammo bozorda ulush kam). Bu hudud imkoniyatlarini o‘rganish va «yulduzlar» hududi darajasiga ko‘tarilishi ehtimoli bormi yoki yo‘qmi? Kerak bo‘lsa, harakatni ko‘paytirish zarur.

To‘rtinchi hudud - «itlar» (past talab va bozorda kam ulush). Agar bunday hududni egallab turishga keskin sabab bo‘lmasa, undan qutulish kerak.

Marketing strategiyasida jahon amaliyotida General Electric biznes – portfel matritsasidan ham foydalaniladi. Boshqacha aytganda, “Bozorning jalb etuvchanligi

• 
  raqobatli pozitsiya” matritsasi ham deb yuritiladi. U quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi.
  

Biznes samaradorligi


Bozorning jalb etuvchanligi

o‘rtacha

yuqori
Kuchli O‘rtacha Kuchsiz

Himoyalangan pozitsiya	Ishlab chiqarishni kengaytirishda investitsiyalar	Ishlab chiqarishni tanlanma kengaytirish
Ishlab chiqarishni tanlanma kengaytirish	Tanlash, yoki daromadga mo‘ljallangan boshqarish	Cheklangan kengayish, yoki “Hosilni yig‘ib olish”
Himoya va qayta mo‘ljalni olish	Daromadga mo‘ljal olish, boshqarish	Tugatish