Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

 
 
 
13.7-rasm. Mahsulot raqobatbardoshligini ta’minlovchi unsurlar 
 
Keyingi  vaqtlarda  tovarlarning  ekologik  tozaligi,  xususiyatlari,  estetik 
ko‘rsatkichlari ko‘proq ahamiyat kasb etmoqda. Tovarning sifat darajasini aniqlashda 
normativlar,  sifat  standartlariga  javob  berishi  nazarda  tutiladi.  Tovar  siyosatini 
aniqlash  mezoni,  hamda  uning  raqobatbardoshligini  ta’minlovchi  mezoni,  bu  uning 
patent  bilan  himoyalanganligidir.  Bunda  ixtirochi  -  korxonaga  shu  tovarni  ishlab 
chiqarishga  huquqni  saqlab  qoladi,  qachonki,  boshqa  korxona  ushbu  tovarni  ishlab 
chiqarmoqchi  bo‘lsa,  litsenziya  (ruxsatnoma)  olishi  lozim.  Tovarlar  sifatini 
ifodalovchi  umumiy  ko‘rsatkichlar  quyidagilardir:  ishlab  chiqarilgan  tovarlar 
tarkibida ayrim sifatli tovarlarning ulushi va mikdori, ilg‘or tajriba natijalariga javob 
beruvchi va alohida xususiyatlari. 
Mahsulot raqobati 
Iste’mol xossalari bo’yicha o’xshash, biroq turli firmalar 
ishlab chiqarayotgan mahsulotlar o’rtasida 
Bir xil maqsadga 
mo’ljallangan, lekin 
parametrlarida jiddiy 
farqlar bo’lgan 
mahsulotlar o’rtasida 
(avtomobil quvvati 
o’rtasidagi farqlar) 
Bir xil talabni turli 
usullar bilan 
qondiradigan 
mahsulotlar 
o’rtasida (sport va 
dam olish uchun 
mo’ljallangan 
tovarlar) 
Mahsulotlarni taqqoslash bo’yicha 
Raqobat usuli bo’yicha 
Bir mahsulotni 
boshqasiga qarshi 
qo’yishda asosiy 
parametr sifatida 
narx qaraladi 
Bir mahsulotni 
boshqasiga 
qarshi qo’yish 
sifat 
parametrlari 
asosida 
qaraladi 
Funksional 
Shakl 
Narxli 
Narxsiz 
Firmalararo 

---

 
235 
Tovar  sifatini  oshirish  -  milliy  iqtisodiyotni  rivojlantirish,  korxona 
raqobatbardoshligini oshirishning asosiy talabi. Bu vazifani hal qilish ijtimoiy mehnat 
unumdorligini  oshirish,  umumdavlat  boyligini  ko‘paytirish  va  mehnatkashlarning 
ehtiyojini qondirishga imkon beradi. Tovar sifatini oshirish har bir tashkiliy korxona 
va  uning  bo‘limlarining  muhim  vazifasidir.  Reslublikamizda  ishlab  chiqarilayotgan 
tovarlar  jahon  standartlari  talablarini  qondira  olishi  zarur.  Mashina  va 
mexanizmlarning  texnikaviy  darajasini  oshirish,  mamlakatning  ishlab  chiqarish 
kuchlarini  rivojlantirish,  milliy  iqtisodiyotning  barcha  tarmoqlarida  fan  va  texnika 
yutuqlarini tobora kengroq, qo‘llashning asosidir. 
Tovarlar raqobatbardoshligini ta’minlovchi  unsurlar 13.8-rasmda keltirilgan.