Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

6.2- rasm. Marketingni rejalashtirish jarayonining tuzilishi 
 
Taktik  rejalarda  o‘tgan  yildagi  ko‘rsatkichlardan,  jumladan  korxonaning  tovar 
aylanmasi  ko‘rsatkichidan  o‘sish,  ustunlikka  ega  bo‘lish  mo‘ljallansa,  bu  o‘sishga 
imkon  beruvchi  vositalar  (xususan,  sotishni  rag‘batlantirish,  reklama  va  boshqalar) 
ham  keltiriladi.  Bozordagi  sotiladigan  tovarlar  xaridori,  asosiy  segmenti, 
iste’molchilarning  zarurati,  raqobatchilar  va  tovar  taqsimoti  yo‘llari  ko‘rsatib 
beriladi. 
Ayniqsa  korxonani  faoliyat  davomida  kutayotgan  xavf-xatarini  bilish, 
imkoniyatlarini  aniqlash  muhimdir.  Korxona  rahbariyati  bularni  doim  diqqat 
markazida  saqlashi  va  xavf  xatarning  salbiy  ta’siri  oldini  olish  choralarini  izlashi 
kerak. 
Holat(situasiya) 
tahlili
SWOT - tahlil
Taklif
Marketing 
maqsadlari va 
strategiyalari
Ko'zda 
tutilayotgan 
natijalarni 
baholash
Muqobil 
(alternativ) terma 
rejalar
Reja - dastur
Baholash, nazorat 
qilish

---

 
100 
Tovarni  sotish  imkoniyatlarida  avvalo  korxonaning  bozordagi  tovari  ulushi, 
raqobatchilar  o‘rtasidagi  mavqei  hisobga  olinadi.  Agar  korxona  tovarining  sotilish 
hajmi oshayotgan bo‘lsa, bu yoki umumiy iqtisodiy holatning yaxshilanishi hisobiga 
(bunda  barcha  firmalar  aylanmasi  oshadi)  yoki  raqobatchilariga  nisbatan  korxona 
faoliyatining  takomillashgani  hisobiga  bo‘lishi  mumkin.  Rahbariyat  korxonaning 
bozordagi ulushi o‘zgarishini muntazam ravishda nazorat qilib borishi kerak. Agar bu 
ulush  oshib  borsa,  korxonaning  raqobat  qobiliyati  kuchayganini  bildiradi,  va 
aksincha. 
Korxona  rahbariyati,  menejeri  mijozlar  munosabatiga,  ularning  o‘zgaruvchan 
ehtiyojiga  ehtiyotkorlik  bilan  qarashi,  ularni  yo‘qotmaslikka  yo‘naltirilgan  tadbirlar 
ishlab  chiqishi  va  hayotga  tatbiq  etish  yo‘llarini  belgilashi  kerak.  Bu  boradagi 
axborotlar  mijozlarning  imkoniyati  yoki  takliflari  orqali  fikrlari  yoki  maxsus 
to‘latiladigan so‘rovnomalar yordamida to‘planadi. 
Bozor talabi asosidagi joriy ko‘rsatkichlar mo‘ljallangan reja ko‘rsatkichlaridan 
keskin farq qila boshlasa, mo‘ljallangan rejaga tuzatishlar kiritiladi.