Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

 
4.4. To‘plangan axborotlarni tahlil qilish va qayta ishlash 
 
Marketing  tadqiqotlari  jarayonida  olingan  ma’lumotlar  qayta  ishlanishi, 
umumlashtirilishi kerak. Bunda 3 soha ajratiladi: 
•   tartibga solish; 
•   masshtablashtirish; 
•   umumlashtirish va tahlil qilish. 
Ma’lumotlarni  tartibga  solish  ma’lumotlarni  kategoriya  bo‘yicha,  ularni 
tahrirlash  va  natijalarni  kodlashtirish,  shuningdek  ularni  toifalashtirishdan  iborat. 
Kategoriya bo‘yicha ma’lumotlarni tartibga solish oldindan berilgan shartli sinf yoki 
zonalar bo‘yicha amalga oshiriladi. 
Tahrirlash  deganda  ishlash  imkoniyati  ko‘rinishga  ega  bo‘lgan  ma’lumotlarni 
ko‘rib  chiqish  tushuniladi.  Ko‘rib  chiqilgan  materiallar  ma’lumotlarini  jadval 
ko‘rinishida ko‘rsatish ularni tabullashtirishni bildiradi. 

---

 
76 
Shkalalashtirish  aniq  o‘lchamlari  orqali  aniqlash  asosida  ma’lumotlarni 
klassifikatsiyalashni  bildiradi.  Amaliyotda  nominal  shkala,  tartibli  shkala  va  son 
shkalalari qo‘llaniladi. 
Axborotlarni  qayta  ishlash  uchun  yozma  va  tahliliy  uslublar  ishlatiladi. 
Marketingda tahliliy uslublar ichida ko‘proq: trend tizimi, regressiya va korrelyasiya 
uslubi, diskriminant tahlil, klaster tahlili, omillar tahlili va boshqalar qo‘llaniladi. 
Axborotni  qayta  ishlash,  hisoblash  va  boshqarish  uchun  tayyorlash  mashina 
texnikasi  vositasi  yordamida  amlaga  oshiriladi.  Bajariladigan  hisoblarning  aniq  va 
operativligiga  qo‘yiladigan  talablarga  qarab,  shuningdek,  ularning  xarakteriga  ko‘ra 
hisoblash  jadvallari  va  monogrammalar,  hisoblash  asboblari,  hisoblash  mashinalari, 
kompyuterlar ishlatiladi.