Ergashxodjaeva Sh. Dj., Nazarova F. M

Narx  hosil  bo’lishi  usullari  -  mahsulot  va  xizmatlar  narxini  shakllantirishda 
qo’llanuvchi  usullar.  Xarajatlarga  asoslangan,  xaridorlar  liniyasiga  asoslangan  va 
raqobatchilar narxiga asoslangan turlari mavjud. 
Narx  siyosati  -  narxni  va  narx  xosil  bo’lishini  boshqarish  tadbir  va 
strategiyalari,  tovar  yoki  xizmatlarga  ishlab  chiqarish  xarajatlari  va  bozor 
kon’yunkturasiga  mos  keluvchi,  xaridorni  qondiruvchi  va  rejalashtirilgan  foydani 
keltiruvchi narx belgilash san’ati. 
O’rov (qadoqlash) - 1) tovar solinuvchi, joylashtiriluvchi idish, material. Tovar 
ishlab  chiqarilgandan  so’ng  uning  xususiyatlarini  saqlash  hamda  yukni  tashishda 
qulaylik yaratish uchun mo’ljallanadi; 2) muhim reklama manbai. 
Press-reliz  -  gazeta  va  jurnallar,  tele  va  radio  redaksiyalari  ularni 
qiziqtirayotgan  ma’lumotlarni  olishi  mumkin  bo’lgan  byullenten,  pablik  rileyshnz 
vositasi. 
Prognozlash (bashorat qilish) usuli - o’rganilayotgan ob’yektning o’tmishdagi 
va hozirgi  ma’lumotlarini tahlil qilishga asoslangan ilmiy asoslangan oldindan ko’ra 
bilish.  Turli  xil  tarkibiy  qismlarni  prognozlashga  asoslangan  qisqa  muddatli  (1,5) 

---

 
334 
yilgacha,  o’rta  muddatli  (5  yil)  va  uzoq  muddatli  (10-15  yil)  prognozlar  mavjud. 
Taqdim  etish  shakliga  ko’ra,  miqdoriy  va  sifat prognozlariga,  tadqiqot ob’yektlarini 
qamrab olish bo’yicha umumiy va qisman prognozlashga  taqsimlanadi. 
Raqobat  -  1)  alohida  shaxslar  o’rtasida  har  biri  o’zi  uchun  shaxsan  erishini 
maqsad  qilgan  bitta  yo’nalishdagi,  xususan  tadbirkorlar  o’rtasida  kattaroq  foyda 
olish,  savdo  bozori,  xomashyo  manbalari  uchun  kurash;  2)  moddiy  va  ma’naviy 
ne’matlar  yaratish, sotish  va iste’mol qilish jarayonida bozor tizimi sub’yektlarining 
kommunikatsiyasi,  kurashi,  o’zaro  aloqalari  iqtisodiy  jarayoni;  3)  bozor 
munosabatlarining  tartibga  soluvchisi,  FTT  va  jamoatchilik  ishlab  chiqarishining 
samaradorligini kuchaytirish stimulyatori.