Ergashxodjaeva Sh. Dj., Nazarova F. M

5-BOB. XALQARO BOZORDA MARKETING TADQIQOTLARINI 
TASHKIL ETISH AMALIYOTI VA USLUBI 
 
 
5.1. Xalqaro marketing tadqiqotlari, uning mohiyati va tarkibi 
 
Zamonaviy  marketing  asoslaridan  biri  F.Kotlerning  ta’rifi  bo‘yicha: 
“Marketing  tadqiqotlari  deb,  turli  yo‘nalishlarni  tizimli  ravishda  tayyorlash  va 
o‘tkazish, kompaniya oldiga qo‘yilgan aniq marketing  vazifasiga  mos bo‘lgan natija 
va  xulosalarga  ega  bo‘lish  uchun  olingan  ma’lumotlarni  tahlil  etish  jarayoni” 
tushuniladi. 
O‘rganilayotgan  fanning  asosiy  amerikalik  olimlaridan  Neresh  K.Malxotra 
“Marketing  tadqiqotlari”  amaliy  qo‘llanmasida  quyidagi  yondashuvni  keltirgan: 
“Marketing  tadqiqotlari  deb,  marketing  muammolari(imkoniyatlari)ni  moslashtirish 
va  echimlarining  samaradorligini  oshirish  uchun  axborotlarni  tizimli  va  ob’ektiv 
ravishda aniqlash, to‘plash, tahlil qilish, tarqatish va foydalanish”, deb e’tirof etilgan. 
Rossiya  olimlaridan  E.P.Golubkov  quyidagi  yondashuvni  ta’kidlab  o‘tgan: 
“Marketing  tadqiqotlari  –  marketing  faoliyatining  turli  ko‘rinishlaridagi 
ma’lumotlarni  tizimli  ravishda  to‘plash,  aks  ettirish  va  tahlil  etib,  marketologlarni 
bozorlar,  iste’molchilar,  raqobatchilar,  marketingning  boshqa  tashqi  muhit 
elementlari bilan axborot orqali bog‘lashdan iboratdir”
1
. 
Marketing  tadqiqotlari  –  marketing  faoliyatini  tizimli  to‘plash,  qayta  ishlash, 
izohlash va turli jihatlar bo‘yicha ma’lumotlarni tahlilidir. 
Marketing  tadqiqotlarining  vazifalari  quyidagi  5.1-rasmda  aks  ettirilgan. 
Marketing tadqiqotlarining ob’ekti bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: 
-bozorni rivojlanish tendensiyasi va holati; 
-raqobat muhitini o‘zgarishi tendensiyasi va holati; 
-talabni rivojlanish tendensiyasi va holati; 
-firma imkoniyatlari; 
-tashqi muhit tahdidlari. 
                                                
1
 Икрамов М.А., Абдухалилова Л.Т. Маркетинг тадқиқотларида статистик таҳлил. Ўқув қўлланма. – Т.: 
“Иқтисодиёт”, 2017 й. 17 б. 

---

 
102