Ergashgan qo`shma gaplar


BIR NECHA BOSH GAPLI MURAKKAB QO`SHMA GAPLAR



Download 29,62 Kb.
bet17/17
Sana28.08.2021
Hajmi29,62 Kb.
#157679
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Bog'liq
ERGASHGAN QOshma gap

BIR NECHA BOSH GAPLI MURAKKAB QO`SHMA GAPLAR

Tarkibida ikki va undan ortiq bosh gaplari mavjud bo`lgan qo`shma gaplar bir necha bosh gapli murakkab qo`shma gap sanaladi. G`anim kelsa, xonu moni kul bo`lur, o`z yurtida pachaqlash ma’qul bo`lur. Ushbu gapda bitta shart gapdan keyin ketma-ket 2ta bosh gapning mazmuni izohlangan. Butun dunyoga ma’lumki, siz ham shuni unutmangki, Orolni asrash hammamizning burchimiz. Ushbu gapda 3-qism ergash gap bo`lib, oldinda qo`llangan 2ta bosh gapni izohlab kelgan.



ARALASH MURAKKAB QO`SHMA GAPLAR

Tarkibida ergashgan, bog`langan yoki bog`lovchisiz qo`shma gaplar mavjud bo`lgan gaplar aralash murakkab qo`shma gaplar sanaladi. Akang armiyadan kelsa, issiqxonani ishga solamiz, lekin sen akangga yordamchilik qilasan.Ushbu gap 3ta qismdan iborat bo`lib,1-va 2- qismlar payt ergash gap + bosh gap shaklida, 2- va 3- qismlar esa zidlov munosabatli bog`langan qo`shma gap shaklida tuzilgan. Ushbu misollarga diqqat qiling: Shuni unutmaki, sen yer farzandisan, va yerni ardoqlash, uni obod qilish sening vazifangdir.Uni tanib olish qiyin edi, chunki yelkalari kengaygandi, qiyofasi ancha keskinlashgandi va katta ko`zlari dumaloq shakl odam edi.



QISMLARI UYUSHGAN MURAKKAB QO`SHMA GAPLAR

Bir turdagi uch va undan ortiq gaplardan tashkil topgan gaplar qismlari uyushgan murakkab qo`shma gaplar sanaladi: Umrimning anchagina qismi harbiy ishlarda o`tgan, men bu yerda hech qanday qiyinchilik tortmayman, lekin sog`ligim o`z hukmini o`tkazib turibdi. Ushbu gap 3ta qismdan iborat bo`lib, qismlar orasida faqat tenglanish aloqasi mavjud.



KO`CHIRMA GAPLI QO`SHMA GAP HAQIDA MA’LUMOT

So`zlovchi ba’zan o`z nutqida birovning gapini aynan keltiradi. Birovning aynan keltirilgan gapi ko`chirma gap, so`zlovchining gapi esa muallif gapi deyiladi.Muallif gapi va ko`chirma gapdan tashkil topgan qo`shma gapga ko`chirma gapli qo`shma gap deyiladi: Bir kuni Durroj tuzoqqa tushib qoldi. U ovchiga yalinib dedi: “Sen meni qo`yib yuborsang, barcha do`stlarimni aldab kelib, tuzog`ingga tushirib beraman”.

Ko`chirma gap muallif gapi bilan birga qo`llanadi. Muallif gapining kesimi dedi, deb so`radi, deb javob berdi, gapirdi, so`zladi, aytdi, buyurdi kabi nutq fe’llari bilan ifodalanadi.

Ko`chirma gap so`zlashuv va badiiy uslubda ko`proq qo`llanadi.

Ko`chirma gapning o`rni quyidagicha bo`ladi:


  • ko`chirma gap muallif gapidan oldin keladi: «Mehnat bilan topilgan non shirin bo`ladi», - deydi bobom.


  • ko`chirma gap muallif gapidan keyin keladi: Qo`ziboy dedi: «Men maymunjon teogani shu yerga kelgan edim».


  • ko`chirma gap muallif gapining ichida keladi: Onam buvimga qarab: «Ko`ying, o`qisin, mulla bo`lsin», - dedi.


  • muallif gapi ko`chirma gap ichida keladi: «Ko`p martalab mehmon bo`ldim, - dedi Qutidor, - ul vaqtda bobongiz ham hayot edilar».



Download 29,62 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish