Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

k o ‘kimtir yiring tayoqchalarini paydo qiladi. Bu kasallik, asosan, (96 
% gacha) kichik yoshdagi bolalarda uchraydi. 0 ‘g ‘il bolalar bu xasta- 
likka ко p chalinadi, ularda kasallik tez kuchayadi. Buning boisi shu- 
ki, o ‘g ‘il bolalar suyagi arteriyadan ko ‘proq oziqlanadi. Xastalikning 
о g il bolalarda ко p uchrashining yana bir sababi, ulaming o ‘yin- 
qaroqligi orqasidan lat yeyishi, beo‘xshov xatti-harakatlarga moyil­
ligi dir.
0 ‘tkir osteomiyelitni davolash va klinik yo‘nalishlar bolaning yoshi, 
yiringli yallig‘lanishning qaysi suyakda paydo bo‘lgani, zararlangan 
joyning mahalliy belgilari, kasallik kechayotgan jarayon muddatlariga 
bevosita bog‘liq. Yallig‘lanish jarayoni dastlab kattagina joy bilan 
birga suyak pardasini ham qamrab oladi. Shuningdek, tomir devorlari, 
tomirlar atrofidagi birlashtiruvchi to‘qimalar fibrin natijasida shisha- 
di, oqarib quriydi, tomirlar torayishi kuchayadi. Qon oqimi orqali 
suyak ko‘migiga o ‘tgan bakteriyalar mayda tomirchalar (kapillyar) 
devorlariga zaharli ta’sir o ‘tkazadi. Natijada o ‘tkazuvchanlik o ‘zga- 
rishi bilan bakteriyalar membrananing ichiga kiradi va suyak k o ‘mi- 
gi to qimalariga о mashib oladi. Patologik o ‘choq yuzaga kelib, shu 
joy da mikroblar to plana boshlaydi. Bunda suyak iligining fagositar 
vazifasi ham katta ahamiyatga ega. Shu bilan birga, reaktiv yal- 
lig lanish, qon quyilishi, shish, ekssudatsiya, oqqon tanachalari yi­
ring paydo qilib, suyak iligi to ‘qimalarining irib ketishiga olib keladi. 
Keyinchalik, tomirlaming jarohatlanishi natijasida qonning suyuq 
qismi suyak pardasi qatlamining yiringlashiga, yiringning suyak os­
tida о mashib olishiga, y a’ni yallig1 lanish jarayonining kuchayishiga 
olib keladi. Suyak ko ‘migida infiltratsiya, so‘ngra yiring hosil bo‘lib, 
suyak devorini gaverson va folkman kanallari bo ’yicha suyak usti 
pardasi ostiga chiqadi, natijada periostal absess hosil bo’ladi. Kasal­
lik tashxislanmay, xirurgik muolaja o‘z vaqtida о ‘tkazilmasa, jarayon 
yanada tarqalib, mushaklar orasiga, teri osti yog‘ qavatiga va terini 
yemirib, yiring tashqariga chiqishi mumkin (1-a; d rasmlar).
Ovqatlanishning buzilishi, oziq-ovqatning zaharli bakteriyalar ur- 
chishiga ta ’siri natijasida organizm kam quvvat bo ‘lib, immunitet su- 
sayadi. Bu esa suyakning katta va kichik qismlarida sekvestrlar hosil 
bo’lishiga olib keladi. Keyinchalik bu sekvestrlar ham nobud bo‘lib, 
suyak pardasidan hamda suyakning sekvestral qutisidan qaytadan qo-
222