Eragashev dostonbek pratovich porshen halqasi va silindr orasidagi tirqishni dvigatel ko

---

3 
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM 
VAZIRLIGI 
ANDIJON MASHINASOZLIK INSTITUTI 
UDK 621.432 
Qo`l yozma huquqida 
ERAGASHEV DOSTONBEK PRATOVICH 
 
“PORSHEN HALQASI VA SILINDR ORASIDAGI
TIRQISHNI DVIGATEL KO`RSATKICHLARIGA TA`SIRINI 
O`RGANISH”
5A310501- Avtomobilsozlik va traktorsozlik
Magistr darajasini olish uchun yozilgan 
DISSERTATSIYA 
Ilmiy rahbar: 
t.f.d., prof. T.S.Xudoyberdiyev 
ANDIJON – 2018

---

4 
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI 
ANDIJON MASHINASOZLIK INSTITUTI
Fakultet:
Mashinasozlik
Magistratura talabasi: 
D.P. Ergashev 
Kafedra: 
Avtomobilsozlik 
Ilmiy rahbar: 
t.f.d. prof. T.S.Xudoyberdiyev
 
O`quv yili:
2016/2018 
Mutaxassislik: 
Avtomobilsozlik 
va 
traktorsozlik
 
MAGISTRLIK DISSERTATSIYASI ANNOTATSIYASI
Ichki yonuv dvigatellarining ishonchli va uzoq muddat ishlashi ularning 
texnik holatiga bog`liq. Yonilg`i va moyning sarfi, ishlab bo`lgan gazlarning 
tozaligi, belgilangan quvvatga o`z vaqtida chiqishi va yurgizib yuborishning 
yaxshiligi dvigatel texnik holatini belgilovchi kattalikdir. Ushbu kattaliklarni 
belgilangan me`yorda bo`lishini ko`p jihatdan porshen halqalari belgilaydi.
Dvigatellarga texnik xizmat ko`rsatish ishlarining asosiy qismi porshen 
halqalarini almashtirishdan iborat. Bunga sabab porshen halqalari va silindr 
orasida tirqish hosil bo`ladi va yonish kamerasida bosim pasayib ketadi. 
Natijada dvigatel kerakli quvvatni bera olmaydi. Bundan tashqari yonilg`i va 
moy sarfi ko`payib ketadi. 
Demak porshen halqalari va silindr orasidagi tirqishni dvigatel 
ko`rsatkichlariga ta`sirini o`rganish va kerakli tavsiyalarni ishlab chiqish 
bugungi kunda eng zarur va yechilishi kerak bo`lgan muammolardan biridir. 
Ushbu tadqiqotning maqsadi, halqa va silindr orasidagi tirqishning 
dvigatel 
ko`rsatkichlariga 
qanday 
ta`sir 
qilayotganligini 
asoslash 
va 
muammoning kontruktiv yechimlarini topishdir.
Bu ko`rsatkichlar sifatida 
dvigatel quvvati, yonilg`i sarfi va moyning kuyishini tanlab olindi.
Tadqiqotning obekti sifatida Spark M300 avtomobilining dvigateli va D-
21A dvigatellari tanlab olindi.
Tadqiqotning uslublari. Porshen halqasi va silindr orasidagi tirqishni dvigatel 
ko`rsatkichlariga ta`sirini o`rganishda quyidagi uslublardan foydalaniladi: 

---

5 
-empirik tadqiqot usullari; 
- nazariy tadqiqot usullari; 
-taxlil va sintez, induksiya va deduksiya, modellashtirish, abstraktlash usullari. 
Tadqiqot natijalarining ilmiy jihatdan yangilik darajasi : 
- dvigatel quvvati, yonilg`i va moy sarfining dastlabki holati va ekspluatatsiya 
davridagi holati nazariy jihatdan taqqoslanadi. 
- halqalarni o`rnatishning va nazorat qilishning uslublari keltiriladi 
- porshen guruhi konstruksiyasiga o`zgartirish kiritish takliflari beriladi 
Tadqiqot natijalarining ama liy ahamiyati va tadbiqi shundaki, tadqiqot 
loyihasi avtomobilning ishlatilish davridagi ko`rsatkichlar miqdorini ilmiy 
asoslaydi.
Ushbu magistrlik ishi kirish, mavzuning dolzarbligi, 3 ta bob, xulosa va 
takliflar, foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati va ilovadan iborat. 
Ilmiy raxbar __________________ t.f.d. prof T.S.Xudoyberdiyev
(imzo) 
Magistratura talabasi __________________ D.P.Ergashev 
(imzo)