Ер тузишни лойихалаш

 
Хўжалик маркази жойлаштирилишининг ҳар хил ечимларида ерларнинг 
узоқлиги, км* 
Ер участкаси
Массивнинг
Хўжалик марказининг жойлашиши
томонлари 
нисбати
узунлиги 
ер эгалиги 
марказида
ярим ўқининг 
ўртасида
калта томони 
ўртасида
1:1 
2:1 
3:1 
4:1 
12,1 
13,1 
14,6 
16,1 
3,0 
3,3 
14,6 
16,1 
3,0 
3,3 
3,7 
4,0 
4,6 
5,7 
6,7 
7,5 
*Ердан фойдаланишнинг майдони 5000 га, ҳайдалма ерлар майдони 4000 га. 

---

237 
марказлари мавжуд бўлса, ерларни шундай бириктиришга ҳаракат қилиниши 
керакки, 
бунда 
одамларнинг 
қарама-қарши 
юриб 
ўтишларини 
ва 
техникаларнинг юришларини тугатиш керак; 
бўлимлар ер массивлари чегаралари имкони борича ерда мавжуд табиий 
элементлар (дарёлар, жарликлар, бош-қа турлари), магистрал йўллар, каналлар, 
ўрмон полоса-лари ва бошқа сунъий иншоотлар билан бирлаштирилади; 
ер массивлари ихчам, тўғри шаклга эга бўлиши ва ўтиш қийин бўлган 
табиий ва сунъий тўсиқлар (жарликлар, ботқоқликлар, темир йўллари, катта 
каналлар ва ш.ў.) билан бўлинмаслиги керак.
Бундай лойиҳалаш ерларнинг майдаланиши ва ажралиб кетишларига, 
майда ва ишлов беришга қулайсиз участкаларнинг пайдо бўлишига йўл 
қўймаслик имконини беради. Бўлимлар чегаралари очиқ жойларда тўғри 
чизиқли, ортиқча бурилишларсиз, бир-бирига параллел, тўғри бурчакли 
кесишишлар билан лойиҳаланади. Бу кейинчалик далаларни ва ишчи (суғориш) 
участкаларини тўғри шаклда, механизмлар билан ишлов беришга қулай қилиб 
шакллантириш учун зарур. 
Текис жойларда чегараларни шундай жойлаштириш керакки, бунда уларга 
параллел лойиҳаланадиган асосий иҳота дарахтлари полосалари, экинларнинг 
полосали жойлашиши ва бўш шудгор билан алмашишида экин майдонлари, 
кулислар зарарли шамоллар йўналишларига кўндаланг (перпендикуляр) 
бўлиши керак. Бу шамол эрозияси таъсирини сезиларли пасайтириш имконини 
беради. 
Сув эрозиясининг олдини олиш учун чегараларни шундай жойлаштириш 
керакки, бунда тупроқларга ишлов беришнинг асосий йўналиши ва сувни 
тартибга солувчи ўрмон полосалари жойлашишининг қияликка кўндаланг 
бўлиши таъминлансин.
Лойиҳалашда ер эгаликлари ва ердан фойдаланишлар камчиликларига 
(полосалар орқасида жойлашиш, чегараларнинг пона шаклида бўлиши, ўзгалар 
ери ичида жойлашиш) йўл қўймаслик керак. Бўлим ерлари таркибига бутун 
алмашлаб экишлар, суғориладиган ва захи қочириладиган ерлар массивлари 
тўла, бўлинмасдан киритилади. Ҳудудни ташкил этишнинг турғун элементлари 
(иҳота дарахтлари полосалари, йўллар) ҳам сақлаб қолинади, ер массивининг 
хўжалик маркази билан турғун йўл алоқаси таъминланади.
Ишлаб чиқариш бўлимлари ер массивларини жойлаштириш тахминий 
экспликацияни тузиш билан якунланади, унда ерларнинг бўлимлар орасида ер 
турлари бўйича тақсимланиши акс эттирилади.