Enterprises finances in the market economy

Moliya tizimining xususiyatlari
Korporativ moliya 
barcha moliya tizimining asosidir, chunki u mamlakatdagi YaIMning katta 
qismini tashkil qiladi.
Korxonalarni moliyalashtirish 
sohasi moliyaviy resurslarning harakati, 
yaratilishi, taqsimlanishi va tasarruf 
etilishi hamda ularning moliyaviy 
faoliyatini tashkil etishning umumiy 
tamoyillarini aks ettiradi.
Davlat moliyasi 
- mamlakatning ijtimoiy va iqtisodiy rivojlanishiga ta'sir 
ko'rsatadigan YaIMni qayta taqsimlashning asosiy sohasidir.
Davlat moliya sohasining 
maqsadi 
barcha 
moliyaviy 
munosabatlar 
sub'ektlari 
manfaatlarini muvozanatlashtirishdir
Davlat moliya - bu davlat faoliyati 
va 
davlat 
xarajatlarini 
moliyalashtirishning 
muqobil 
vositalarini o'rganadigan iqtisodiyot 
sohasi (Devid N. Xeyman. Davlat 
moliya).

---

O’zbekiston Respublikasi Davlat moliyasi

---

Aholining asosiy daromadi:
Uy xo'jaliklari moliya (shaxsiy moliya) moliya tizimining muhim sohasidir.
Fuqarolar soliq to'lovchilar va davlat imtiyozlarini oluvchilardir. 
Aholining moliyasi mamlakat iqtisodiyoti darajasiga va davlatning daromadlari va 
xarajatlariga ta'sir qiladi.
Uy xo’jaligi moliyasi – bu uy 
xo’jaligi a`zolarining moddiy va 
ijtimoiy hayot sharoitlarini 
ta`minlash maqsadida pul 
mablag’lari fondini shakllantirish 
va foydalanish bo’yicha vujudga 
kеladigan iqtisodiy pul 
munosabatlarining ifodasidir.
Uy xo’jaligi moliyasi quyidagi 
funksiyalarni bajaradi: 
 Oilaning hayotiy ehtiyojlarini 
ta`minlash funksiyasi · 
Taqsimlash funksiyasi

---

---

Aholining asosiy xarajatlari:
Xalqaro moliya sohasi jahon iqtisodiyoti darajasidagi moliyaviy munosabatlarni 
ifodalaydi va milliy boshqaruv sub'ektlari va davlatlarning xalqaro tashkilotlar va 
xalqaro moliya institutlari bilan munosabatlarini tavsiflaydi.

---

Xalqaro moliyaviy munosabatlar ikki valyuta va belgilangan valyuta kursidan foydalanish uchun shakllanadi. 
Valyutalarni sotib olish va sotish jarayoni valyuta bozorida amalga oshiriladi.
O'tgan asrning 50-yillarida tijorat banklari 
birinchi bo'lib kredit kartochkalari bilan 
ishlashni sinab ko'rishgan.
1958 yildan 1966 yilga qadar, ya'ni 8 yil davomida 
Bank of America Kaliforniya shtatining kredit 
kartochkalari bozorida yakka o'zi hukmronlik qilgan 
edi
A.Smit qayd qilganidek, "har bir individ o'zining 
kapitalini eng ko'p foyda keltirishi uchun ishlatishga harakat qiladi. 
Uning niyatiga, qoidaga ko'ra, umumiy manfaat-larga xizmat qilish 
kirmaydi, va u odatda ularni qondirishga qanchalik yordam 
berayotganini bilmaydi. Uni faqat o'zining xavfsizligi va foyda 
tashvishga soladi. Biroq mutloq o'zining foydasi uchun harakat 
qilayotgan individ, uning maqsadiga kirmaydigan natijaga 
ko'rinmas qo'l (invisible hand) tomonidan yo'llanadi. O'z 
manfaatlari izidan borib, u ko'pincha haqiqatda qilmoqchi 
bo'lganidan ko'ra ko'proq jamiyatning rivojlanishiga samaraliroq 
yordam beradi”.

---