English book I 1-dars. Ingliz alifbosi

30-dars. Present and past tenses

O'tgan darslarda kelgan shu mavzudagi qoidalarni takrorlab, bir biridan ajratib olishimiz kerak bo'ladi.

Present continius - davomli hozirgi zamon.

Past continius - davomli o'tgan zamon.

Ikkalasida ham harakat so'zlariga "ing" qo'shiladi. Egadan so'ng present continiusda am/is/are, past continiusda was/were, ya'ni "To be" qo'yiladi.

Bir ish sodir bo'lgan, lekin uni kim qilgani noma'lum. Yoki gapda unga ishora qilinmagan. Bu holat passiv deb atalib, u ikkiga bo'linadi:

1. Present passive - hozirda ham davom etayotgan ish.

The room is cleaned every day - Bu xona har kuni tozalanadi.

Kim tozalashi noma'lum, lekin hozirda ham tozalanadi.

2. Past passive - o'tgan zamonda qolib ketgan ish.

The room was cleaned yesterday - Bu xona kecha tozalangan.

Ikkala passive'ga ham "To be" qo'yiladi, doimgidek presentga am/is/are, pastga was/were. Ikkalasida ham to'g'ri fe'llarga "ed" qo'shiladi, noto'g'ri fe'llar 3-formatda yoziladi.

Agar ish bajaruvchiga ishora bor bo'lsa, "passive" emas, "active" bo'ladi, "To be" qo'yilmaydi.

Somebody cleaned the room yesterday - Bu xonani kecha kimdir tozaladi. [active]

Have/has + past participle = present perfect.

Present perfect - ish o'tgan zamonda sodir bo'lganini biz hozir ko'rib turgan holat. Buni have/has bilan ifoda qilamiz.

I have cleaned my room - Men xonamni tozaladim.

Biz tozalayotganini ko'rmadik, lekin tozalangan xonani ko'rib turibmiz. Mana shu holat "present perfect" bo'ladi. Bunda "To be" qo'yilmaydi, to'g'ri fe'lga "ed" qo'yiladi, noto'g'ri fe'l 3-formatda yoziladi.

Present simple - oddiy hozirgi zamon. Savol berishda do/does, inkor qilishda don't/doesn't ishlatiladi.

Past simple - oddiy o'tgan zamon. Savol berishda did, inkor qilishda didn't ishlatiladi. To'g'ri fe'lga "ed" qo'yiladi, no'to'g'ri fe'l 2-formatda yoziladi. Did/didn't ishlatilganda "ed" qo'yilmaydi, noto'g'ri fe'l 1-formatda yoziladi.