494
бормоқда. Нефть ва газ конлари сонининг ўсиши ушбу минтақадаги
давлатларнинг жаҳон бозорига чиқишига, иқтисодиётнинг диверси-
фикацияланишига олиб келади;
Олтинчидан,
бугунги кунда чегаралар
дахлсизлигини таъмин-
лаш, минтақадаги уюшган жиноятчилик, хусусан, гиёҳванд модда-
ларнинг савдоси каби муаммоларнинг олдини олиш муҳим аҳамият
касб этмоқда;
Еттинчидан,
диний эътиқод эркинлиги, асрлар оша шаклланиб
келаётган тинчлик ва бағрикенглик анъаналари Марказий Осиё
минтақаси учун олий қадрият ҳисобланади. Шунга асосан,
Европа
Иттифоқи фуқаролик жамиятида ўзаро мулоқот ва эркин эътиқодга
нисбатан ҳурматни ривожлантиришни давом эттиради.
Ўзбекистон ва Европа Иттифоқи мамлакатлари ўртасидаги му-
носабатлар тарихи узоқ қадимга бориб тақалади. Бу муносабатлар-
нинг шаклланиши ва ривожланиши ўзига хос бўлиб, аввало, Турон
заминидан чиққан кўплаб буюк шахсларнинг Европа Иттифоқи ва
барқарорлигига қўшган ҳиссаси билан баҳоланади. Бундан ташқари,
Ўзбекистон Европа Иттифоқига аъзо давлатларнинг деярли барчаси
билан бугун дипломатик муносабатлар олиб бормоқда.
Юртбошимиз Ислом Каримов 1996 йил 22 июнда Флоренция-
да Европа Иттифоқи мамлакатлари давлат ва ҳукумат бошлиқлари
Кенгашида сўзлаган нутқида: “Биз ўзбекистонликлар мамлакати-
мизда халқимизнинг муносиб ҳаётини
таъминлайдиган эркин бо-
зор иқтисодиётига эга демократик очиқ давлатни шакллантириш
ва оёққа турғизиш учун Европа Иттифоқи ва Европа мамлакатлари
кўрсатаётган ёрдам ҳамда мададни юксак баҳолаймиз ва миннатдор-
лик билан қабул қиламиз”, – деб таъкидлади.
Ўзбекистон билан Европа Иттифоқи ўртасидаги ўзаро манфаат-
ли алоқаларнинг ҳуқуқий асосларини қуйидаги ҳужжатларда кўриш
мумкин:
– 1992 йилнинг 15 апрелида Ўзбекистон Республикаси ва Евро-
па Иттифоқи ўртасида “ўзбекистон Республикаси Европа Иттифоқи
Комиссияси ҳукуматлари ўртасида ўзаро бир-бирини тушуниш
тўғрисида”ги
Меморандум имзоланди;
– Дипломатик муносабатлар 1994 йил 16 ноябрдан йўлга қўйилган.
1995 йил январдан Брюсселда Ўзбекистон Республикасининг Евро-
па Иттифоқидаги миссияси ўз фаолиятини бошлади;
– 1996 йилнинг 21 июнида Ўзбекистон Республикаси ва Европа
495
Иттифоқи ўртасида “Шерикчилик ва ҳамкорлик тўғрисида”ги Кели-
шув имзоланди ва у 1999 йил 1 июлдан кучга кирди;
– 1996 йил 12 ноябрда Ўзбекистон
Республикаси ва Европа
Иттифоқи ўртасида келишув имзоланди;
– 2003 йилнинг 6 октябрида Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати
ва Европа Иттифоқи ўртасида “Атом энергиясидан тинч мақсадларда
фойдаланиш соҳасида ҳамкорлик тўғрисида”ги Келишув имзоланди.
2008 йилда Ўзбекистон Республикаси ва Европа Иттифоқи мам-
лакатлари товар айланмасининг миқдори 1,3 млрд доллардан ошди.
Жаҳонда рўй бераётган молиявий-иқтисодий инқироз бу борада
ҳам ўзининг сезиларли таъсирини кўрсатди. Жумладан, 2009 йилда
Ўзбекистон ва Европа Иттифоқи мамлакатлари экспорти 2007 йил-
га нисбатан қарийб 1,4 млрд долларга тўғри келди. Бугунги кунда
дунёга ҳали ўз таъсирини ўтказаётган молиявий-иқтисодий инқироз
қийинчиликларига қарамай, Ўзбекистон
Республикасида ва Евро-
па Иттифоқига аъзо мамлакатлар инвесторлари капитали асоси-
да 700 га яқин қўшма корхона фаолият кўрсатмоқда. Ташқи савдо
ҳақида гапирганда, алоҳида қайд этиш лозимки, 2009 йил 1 июлда-
ги маълумотга кўра, Ўзбекистон Республикаси ва Европа Иттифоқи
ўртасидаги товар айланмаси 1,5 млрд 501 млн дан ортиқ АҚШ дол-
ларини ташкил этади. Ўзбекистоннинг Европа Иттифоқидаги асо-
сий савдо шериклари: Германия (473,7 млн АҚШ долл (2008 й.)),
Франция (281,9 млн АҚШ долл (2008 й.)), Буюк Британия, Италия,
Литва, Польша, Австрия каби мамлакатлардир.
Европа Иттифоқи ва Ўзбекистоннинг икки томонлама ҳамкорлиги
қуйидаги устувор йўналишларда яққол намоён бўлмоқда:
Биринчидан,
Европа давлатларининг мамлакатимизда етиш-
тириладиган пахта ва толани қайта ишлаш саноатига қизиқиши
ниҳоятда баланд ва бу ўз-ўзидан қулай инвестицион шароитни юза-
га келтиради. Шунинг учун ҳам тўқимачилик саноатини ривожлан-
тириш, ўзаро фойдали битимлар тузиш, пахта экспорти ва импорти
юзасидан келишувларга эришиш ҳар икки томон учун истиқболли
ҳисобланади.
Иккинчидан,
Ўзбекистоннинг ер ости ва ер усти бойликлари бе-
восита Европа Иттифоқи давлатлари учун ҳам муҳимлигини ҳисобга
оладиган бўлсак, бу борадаги ҳамкорликни ривожлантириш муҳим
стратегик аҳамиятга эга. Хусусан,
углеводород захиралари Евро-
па Иттифоқи давлатларида катта қизиқиш уйғотмоқда. Бу борада
496
мамлакатимиздаги мавжуд нефть ва газ конларини ўзлаштиришда
ҳамкорлик қилинмоқда.
Учинчидан,
инвестицион, саноат, ишлаб чиқариш соҳалари ҳам
ҳар икки томон учун фойдали бўлиб, бунда Ўзбекистоннинг инсо-
ний салоҳияти ва захира имкониятлари Европа Иттифоқи давлатла-
рининг юртимизда корхоналар ва ишлаб чиқариш фабрикалари таш-
кил қилишига ёрдам беради. Республикамизда хорижий инвести-
цияларни жалб қилишнинг ўта самарали ва фойдали тизими ишлаб
чиқилиб, ҳаётга жорий қилинмоқдаки, шундан Европа Иттифоқига
аъзо давлатлар ўз манфаатлари йўлида кенг фойдаланиши мумкин.
Тўртинчидан,
илм-фан соҳасида амалга оширилаётган ҳамкорлик,
яъни илмий салоҳиятга эга кадрларнинг кашфиётларидан Европа
Иттифоқи давлатлари ва Ўзбекистон ҳам бирдек манфаатдор.
Бешинчидан,
маданият ва санъат, туризм соҳасида ҳамкорлик
қилишда ҳам кўплаб натижаларга эришилмоқда. Туризм бугунги
кунда жаҳон миқёсидаги энг даромадли соҳалардан бирига айланиб
улгурганлиги ҳам барчамизга маълум. Ҳозирда Ўзбекистонга зиёрат,
тарихий осори-атиқаларни томоша қилишга келаётган сайёҳларнинг
аксарияти Европа Иттифоқининг ривожланган
давлатлари вакил-
лари ҳисобланади. Келгусида бу соҳада истиқболли лойиҳаларни
амалга ошириш икки томон учун ҳам манфаатлидир.
Do'stlaringiz bilan baham: 
