Eng qadimgi tuzum

K i r i s h
1)Qadimgi bitiklarni o’rganish bilan epigrafika, tangalarni o’rganish bilan esa numizmatika degan maxsus fanlari shug'ullanadi
2)Eng qadimgi shaharlar, yozuv, davlatlar tashkil topishi va rivojlanishi davrini olimlar ilk sivilizatsiya deb ataydilar. 3)Dastlabki sivilizatsiyalar tarixi Qadimgi Sharqda, so‘ngra Yunonistondagi Krit orolida boshlangan
4)Yer yuzida odam paydo bo‘lganidan to milodiy 476-yilda G‘arbiy Rim imperiyasi qulaguniga qadar kechgan voqealar tarix fanida Qadimgi dunyo tarixi deb ataladi.
5)Olimlar o‘qigan qadimgi matnlar, masalan, «Piramidalar matnlari» va «Marhumlar kitobi» misrliklar tarixi haqida, «Rigveda» –hindlar, «Avesto» esa O‘rta Osiyo xalqlari tarixidan hikoya qiladi.
6)Nil vodiysidagi Misr piramidalari, Dajla va Frot oralig‘idagi Bobil, Hind vodiysidagi Moxenjodaro, Erondagi Persepol, Yunoniston, Rim va O‘rta Osiyoning ko‘plab qadimgi shaharlari butun jahonga mashhurdir.

I-BO‘LIM
ENG QADIMGI TUZUM

1)Arxeologlar - qadim zamonlarda
odamlar yashagan manzilgohlarda qazishma ishlarini amalga oshiradilar.
2)Antropologlar qadimgi odamlarning suyak qoldiqlarini tekshirib, ularning tashqi qiyofasini tiklaydilar va rivojlanishini o‘rganadilar.
3)Etnograflar qadimgi odamlarning ko‘pgina udumlari, hozirda mavjud qabilalar va elatlarning qadimdan saqlab qolgan xo‘jalik va madaniy an’analarini o‘rganadilar
4)O‘lkamiz qadimgi tarixining keng o‘rganilgan manbalari arxeologlar tomonidan topilgan moddiy manbalardir.
5)O‘rta Osiyo tarixi bo‘yicha eng qadimgi yozma manba zardushtiylarning muqaddas kitobi «Avesto»dir
6)Qadimgi davr tarixiga doir yana bir yozma manba Behistun qoyasidagi yozuvlardir.
7)Behistun qoyalari Erondagi Kirmonshoh shahri yaqinida joylashgan.
8)Fors shohi Doro I buyrug‘i bilan qoyaga o‘yib yozilgan
9)Miloddan avvalgi V asrda qadimgi yunon
tarixchisi Gerodot turli mamlakatlarga sayohat
qilib to‘qqiz kitobdan iborat «Tarix» asarini
yozdi.
10)Miloddan avvalgi I asr oxirlarida qadimgi
yunon tarixchisi va geografi Strabon «Geografi
ya» nomli asarida O‘rta Osiyo xalqlari
madaniyati haqida ma’lumotlar keltiradi
11)Milodiy I asrda qadimgi Rim tarixchisi
Kvint Kursiy Ruf «Makedoniyalik Alek sandr
tarixi» nomli asarni yozib, makedoniyalik
Aleksandrning O‘rta Osiyoga harbiy yurishlari
haqidagi ma’lumotlarni keltirgan
12)Milodiy II asrda yunon tarixchisi Arrian ham
«Aleksandrning harbiy yurishlari» («Aleksandr
anabasisi») deb nomlangan asar yozgan
13)Gerodot – ...
14)Strabon – ...
15)Arrian – ...
16)Kvint Kursiy Ruf – ...
17)Behistun yozuvlari – ...
18)Jahondagi barcha xalqlarning
tarixi ibtidoiy jamoa tuzumidan
boshlangan.
19)Insoniyat rivojidagi birinchi bosqich kishilarning
ibtidoiy to‘daga birlashuvi bo‘lib, bu to‘da
o‘zida eng qadimgi odamlarning katta jamoasini
mujassam etgan
19)….– insoniyat tarixining
boshlang‘ich davri bo‘lib, bu paytda
barcha mehnat qurollari umumiy bo‘lgan
va hamma birgalikda mehnat qilgan.
20)Ibtidoiy to‘da bu – turmush va
mehnat umumiyligi negizida birlashgan
eng qadimgi odamlar jamoasi.
21)Urug‘ bu – birgalikda yashagan va
mehnat qilgan, umumiy mehnat qurollari
va qurol-yarog‘larga ega bo‘lgan qarindoshlar
jamoasi
22)ona urug‘i davri – matriarxat
23)patriarxat – ota urug‘i davri
24)arxeologlar
insoniyat tarixining boshlanishini «tosh
davri» deb atashadi
25)– qadimgi tosh davri – paleolit (yunoncha
«paleos» – «qadimgi» va «litos» – «tosh»
so‘zlaridan);
26)– o‘rta tosh davri – mezolit («mezos» –
«o‘rta»);
27)– yangi tosh davri – neolit («neos» –
«yangi»);
28)– mistosh davri – eneolit (lotincha
«eneus» – «mis» va yunoncha «litos» –
«tosh»)
30)Paleolit
ilk → mil.avv. 1 mln. – 100
ming yil.
31)o‘rta → mil.avv. 100 – 40
ming yil.
32)so‘nggi → mil.avv. 40 –12
ming yil