Energiyasi nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan tizimlari

3.3.  Energiyani  hisobga  olish  –  energiya  tejamkorligining  asosiy 
quroli
 
Energiya 
resurslari 
narxining  o‘sib 
borishi  ishlab  chiqarish 
korxonalaridan  energiya  resurslarining  barcha  turlari    iste’molini  qat’iy 
nazorat  qilish,  mahsulot  tannarxida  ularning  ulushini  cheklash  va 
kamaytirishdan  iborat  energiya  tejamkorligi  bo‘yicha  tadbirlar  majmuini 
ishlab  chiqish  va  joriy  etishni  talab  qiladi.    Zamonaviy  ENHAT  energiya 
tejamkorligi bo‘yicha tadbirlar majmuini iqtisodiy asoslangan ishlab chiqish, 
amalga oshirish, o‘zgarib turadigan iqtisodiy muhitlarda energiya resurslariga 
harajatlarni  dinamik  optimalashtirishni  ta’minlash  bilan  o‘z  vaqtida  uni 
tuzatishga  imkon  beradigan  o‘lchov  vositasi  hisoblanadi.  Shunday  qilib, 
ENHAT  ishlab  chiqarish  korxonalarida  energiya  tejamkorligining  asosi 
hisoblanadi.  
Bugun  bu  yo‘nalishda  bajarilishi  lozim  bo‘lgan  birinchi  va  eng  zarur 
qadam  bu  butun  korxona  tuzilmaviy  ierarxiyasi  bo‘yicha  barcha  energiya 
tashuvchilarni    hisobga  oladigan,  nazorat  qilishga  imkon  beradigan  va  bu 
nazoratni 
har 
bir 
ish 
joyiga 
yetkazishli 
energiya 
resurslarini 
avtomatlashtirilgan  hisobga  olishni  joriy  etish  hisoblanadi.  Shu  tufayli 
energiya  resurslarini  ishlab  chiqarish  va  ishlab  chiqarish  bilan  bog‘liq 
bo‘lmagan  harajatlari  minimumga  olib  kelinadi.  Bu  esa  energiya  yetkazib 
beruvchilari  va  iste’molchilari  orasidaga  baxsli  masalalarni  qat’iy,  direktiv 

---

46 
 
(ko‘rsatma beradigan) choralar bilan emas, balki ob’ektiv avtomatlashtirilgan 
hisobga olish asosida ob’ektiv yechishga imkon beradi.