«energetika» kafedrasi «kichik gidroelektr stansiyalar» fanidan ma’ruzalar kursi namangan-2020

2.3 – rasm. Suv omboridagi suv sathlari va hajmlari sxemasi

Suv omborining asosiy parametrlarini ifodalovchi grafiklar undagi suv sathi (SS) bilan suv hajmi V va suv yuzasi maydoni F orasidagi bog’liqlikni ko’rsatib beradi (2.4 – rasm).

2.4 – rasm. Suv ombori parametrlarini ifodalovchi grafiklar

Suv omborlarida daryolardan kelayotgan suv miqdorini yil davomida maqsadli foydalanish uchun suvni to’plash va uni chiqarish rejasi hamda grafiklari ishlab chiqiladi. Bu reja va grafiklar suvni to’plash, iste’mol qilish, foydalanish hajmlariga qarab har yili har xil bo’ladi va maxsus uslublar yordamida hisoblanadi.

Takrorlash uchun savollar

1. KGESlar qanday afzalliklarga ega?

2. Respublikamizdagi daryo va soylarni ularning gidroenergetik
potentsialiga qarab qanday guruhlarga bo’lish mumkin?
3. Respublikamizdagi daryolar orasida eng katta gidroenergetik quvvatga ega
bo’lgan daryo qaysi daryo hisoblanadi?
4. Respublikamizda nechta suv ombori mavjud va ularning loyihaviy hajmi
qancha?
5. Suv omborlarining qanday parametrlari mavjud?
6. Suv omborlari qanday qismlardan iborat?
7. Suv omborining me’yoriy suv sathi nima?
8. Suv omborining o’lik suv hajmi deb nimaga aytiladi?
9. Me’yoriy suv sathi bilan o’lik suv hajmi sathi oralig’ida joylashgan suv
chuqurligi nima deb ataladi?
10. Suv omborining asosiy parametrlarini ifodalovchi qanday grafiklar
mavjud?


BOB 3. KICHIK GESLARDA SUV ENERGIYaSIDAN FOYDALANISH VA
UNI TA’MINLASH INSHOOTLARI


Ma’ruza № 6


Mavzu.KGESlarda suv energiyasidan foydalanish
(napor hosil qilish) sxemalari

KGESlarda ishlab chiqariladigan elektr energiya miqdori suv oqimi energiyasidan qanday foydalanishga bog’liq bo’ladi. Suv oqimi energiyasidan

samarali foydalanish uchun manbadagi suv miqdori, uning yil bo’yicha taqsimlanishi va KGES o’rnatiladigan joyning relg’efini hisobga olish
zarur. KGES naporini yuzaga keltirishning quyidagi sxemalari mavjud.
a) to’g’onli;
b) derivatsiya;
v) to’g’onli – dervivatsiya.
To’g’onli sxema eng ko’p tarqalgan sxema bo’lib, suv yo’lini to’g’on yordamida to’sish orqali sun’iy napor hosil qilishni ko’zda tutadi. Bu sxema ko’proq KGES suv sarfining katta qiymatlarida va suv yuzasi nishabligining kichik qiymatlarida qabul qilinadi. To’g’on yordamida hosil qilingan napor yuqori be’f va quyi be’f suv sathlarining farqiga teng, ya’ni NGES= YuBSS – QBSS (3.1 - rasm)