Emadigan bola bir yoshgacha boʻlgan bola

1.2 Jismoniy belgilari
Yangi tugʻilgan chaqaloqning yelkalari va soni keng boʻladi, qorni esa yon tomonlaridan ozgina chiqib turadi. Ogʻirligi 2500 grammdan 4000 grammgacha boʻlishi mumkin, oʻrtacha vazni odatda 3200-3700 gramm boʻladi. Yangi tugʻilgan chaqaloq birinchi hafta ichida 200-300 grammga ozadi, bu oʻpkada toʻplangan suyuqlik va glukozaning bir qancha qismining chiqib ketishi bilan bogʻliq yuz beradi. Bola ona koʻkragiga qanchalik tez qoʻyilsa va tez emishni oʻrgansa yoʻqotilgan energiya tez tiklanadi va ozishni oldi olinadi. Birinchi oy chaqaloq 600 grammgacha semiradi, baʼzi hollarda esa 1 kilogrammgacha ogʻirlashishi mumkin.
Yangi tugʻilgan chaqaloqning uzunligi 48-58sm orasida boʻlib, odatda 52-53smda tugʻiladi. Boshining oʻlchovi esa 34-35sm atrofida boʻladi. Qiz bola chaqaloqlar oʻgʻil bola chaqaloqlarga qaraganda 200-300 grammga engil, 1-2smga kalta tugʻiladi.^[2]
Goʻdakning terisi uni mikroblardan himoya qilishga qodir lizosim va shunga oʻxshash moddalarni ishlab chiqarishga qodir boʻladi. Lizosim bola tanasi toza mahalda eng koʻp ishlab chiqiladi shuning uchun chaqaloqni imkoni boʻlishicha har kun choʻmiltirish tavsiya etiladi. Bola emish, yutish, ushlash, emgaklash, suzish, oyoq tirash va yurish kabi harakat reflekslari bilan tugʻiladi. Yangi tugʻilgan chaqaloqning tana harorati 35-37 gradus boʻladi, vaqt oʻtishi bilan muallaq 36 gradus atrofida boʻladi. Tez orada rivojlangan ter bezlari esa bolani isib ketishdan himoya qiladi. Xona haroratini esa doim bir xil darajada, masalan 20 gradusda ushlash tavsiya qilinadi.
Goʻdaklar boshining tepasida kichkina va katta liqildoq boʻladi, bu miya suyagining yaxshi qoʻshilmagan joyi boʻlib bola jarohatsiz tugʻilishiga yoki yiqilganda qattiq jarohat olmasligida muhim yordam vazifasini bajaradi. Vaqt oʻtishi bilan bola bir yoshga toʻlgunicha liqildoqning joyi bitib ketadi. Shu muhlat ichida bitib ketmagan liqildoq, bolada raxit kasalligi bor ekanligini belgisi boʻlishi mumkin.
Ovqatlanishi
Goʻdak istagini yigʻlash orqali ifoda qiladi. Bola yigʻlashining sabablari har xil boʻladi, bu uning qorni ochgani, bir narsa bezovta qilayotgani, isib yoki sovqotib ketganidan, zerikkanidan yoki boʻlmasam yolgʻizlanib qolganidan dalolat berishi mumkin.
Goʻdakni nima bilan boqish uning asab tizimlarining qanday rivojlanishini va kelajakda qanday odam boʻlib ulgʻayishini belgilaydi va shuning uchun ham bolaning ovqatlanishiga katta eʼtibor qaratish joizdir. Bu jarayonda ona koʻkrak sutining oʻrnini birinchi 6 oy ichida hech narsa bosa olmaydi. Goʻdakning dastlabki kunlarda tanasining bioritmi onasi bilan qattiq bogʻliq boʻladi, shuning uchun ham onaga nima boʻlsa bolada ham shu holat roʻy beradi.