Elektrradio o’lchashlar fanidan

Elektrradio o’lchashlar fanidan.

Fazalar orasidagi farqni o‘lchash

Reja:
15.1. Faza siljishini o‘lchashning usullari.

15.2. 4 qutblining faza siljishini ostsilograf yordamida o‘lchash usuli.
15.3. Faza detektori bilan o‘lchash usuli.
15.4. Faza siljishini o‘lchovchi vositalar.

Garmonik tebranish deb, sinus yoki kosinus funksiyalari bilan ifodalanadigan eng sodda tebranma harakatga aytiladi.

Garmonik tebranish jarayonining fazasi deganda,

funksiyasining argumenti, ya’ni tushuniladi. Bunda φ₀ – boshlang‘ich faza.

Faza tushunchasi faqat garmonik jarayonlarga xosdir. Garmonik bo‘lmagan, masalan, impulsli jarayonlar uchun fazalar farqi yoki siljishni jarayonlar orasidagi vaqt bo‘yicha surilish tushunchasi bilan almashtirish mumkin.
Amalda ko‘pincha to‘rt qutblining faza chastota tavsifi (FChT)ni o‘lchashga to‘g‘ri keladi.
Ko‘p elektr qurilmalar, masalan, fototelegraf, televizion va boshqalar ana shunday FChT bilan xarakterlanadi.
To‘rt qutblining faza-chastota tavsifi deb, uning kirish va chiqish kuchlanishlari boshlang‘ich fazalari farqining chastotaga bog‘liq ligiga aytiladi.





1-rasm. To‘rt qutblining faza siljishini o‘lchash.

Faza siljishi o‘lchash uchun amalda ossillografik, qo‘shish va ayirish, faza siljishining vaqt intervaliga nisbatan o‘zgartirish kabi usullari qo‘llaniladi. Shu usullarning ayrimlari bilan tanishamiz.

1. 
   Ossillografik usullar.
   

Faza siljishlarini o‘lchash ikki yoki bir nurli ossillograflarda amalga oshiriladi. Birinchi holatda o‘rganilayotgan I₁(t) va I₂(t) kuchlanishlar vertikal U₁va U₂ og‘dirish kanallariga beriladi. Yoyuvchi generator gorizontal X og‘dirish kanaliga ulanadi (2.2a-rasm). Bu holatda ekranda hosil bo‘ladigan tasvir 2.2b-rasmda ko‘rsatilgan.
L va l uzunliklar o‘lchanib, kuchlanishlar orasidagi faza siljishi quyidagi ifoda bo‘yicha hisoblanadi:

a) b)