Elektrotexnika” kafedrasi kurs loyihasi elektromexanika

7. Magnit tizimni va salt ishlash parametrlarini hisoblash.

Magnit o’tkazgichning o’lchamlari va massasiniu aniqlash
Buning uchun uch o’zakli magnit o’tkazgichni tanlaymiz. O’zaklarni pastki va yuqori tomonlaridan birlashtiruvchi qismlar yarmo bilan o’rtadagi o’zakda to’g’ri burchak hosil qiladi, chetdagi o’zaklarda esa to’g’ri burchak hosil qilmagan holni tanlaymiz. O’zaklarni 3405 markali elektrotexnika po’latidan yig’ilgan deb olamiz.

Chulg’amlarning o’qlari orasidagi masofa (7.1 - rasm.)

Bu masofani 85 sm deb qabul qilamiz. Tanlangan diametr D₀=11 sm bo’lganda, o’zak va yarmoni ko’ndalang kesim yuzi va burchak hajmi quyidagilarga teng (4.8 - jadval):

7.1 - rasm. Magnit o’tkazgich o’lchamlari (millimetrovka).

O’zak bo’shlig’i balandligi

H=78 sm deb qabul qilamiz

Burchak massasi (7.2 - rasm.)

Bu yerda V_b - burchak hajmi, dm³ (4.8 - jadval);

- stal kesim yuza to’lish koeffitsiyenti (7.1 - jadval);

elektrotexnik stal zichligi.
7.1 - jadval

Stal kesim yuza to’lish koeffitsiyenti

V, Tl	r, Vt/kg	q, BA/kg	q3, BA/cm^2		V, Tl	r, Vt/kg	q, BA/kg	q3, BA/cm^2
1,1	0,51	0,62	0,19		1,62	1,194	1,645	2,043
1,12	0,53	0,64	0,226		1,63	1,216	1,710	2,112
1,14	0,55	0,661	0,262		1,64	1,238	1,775	2,176
1,16	0,57	0,681	0,298		1,65	1,26	1,84	2,24
1,18	0,59	0,702	0,334		1,66	1,288	1,956	2,316
1,2	0,61	0,722	0,37		1,67	1,316	2,072	2,392
1,22	0,631	0,748	0,416		1,68	1,344	2,188	2,468
1,24	0,652	0,773	0,462		1,69	1,372	2,304	2,544
1,6	1,15	1,525	1,92		1,7	1,4	2,42	2,62
1,61	1,171	1,58	1,984

7.2 - rasm. Og’irlik, isrof va salt ishlash toklarini aniqlash markazlari. Uch sterjenli (a) va ikki sterjenli (b) magnit o’tkazgichlar (millimetrovka).

Sterjenlar massasi

Yarmolar massasi

Magnit o’tkazgich po’latining massasi


Salt ishlash isroflarini hisoblab chiqamiz


Shu miqdorlarga tegishli koeffitsiyentlarni topamiz (7.2 - jadval).


Magnit o’tkazgichdagi isroflar
vt

 

Bu yerda K₁=1,65÷ 2,3 - magnit tizimda yuz beruvchi isrof koeffitsiyenti.

Vazifada berilgan isroflar miqdori bilan solishtiramiz

Salt ishlash tokini topamiz. Noto’g’ri burchakdagi magnit induksiyani o’rtacha miqdori

T1

7.2 va 7.3 - jadvaldan kerakli koeffitsiyenti topiladi.

7.2-jadval

GOST 21427.1 - 83 bo’yicha qalinligi 0,3 mm bo’lgan 3405 markali stal quvvati isrofi va magnitlanishi

V, Tl	r, Vt/kg	q, BA/kg	q3, BA/cm^2		V, Tl	r, Vt/kg	q, BA/kg	q3, BA/cm^2
1,1	0,51	0,62	0,19		1,62	1,194	1,645	2,043
1,12	0,53	0,64	0,226		1,63	1,216	1,710	2,112
1,14	0,55	0,661	0,262		1,64	1,238	1,775	2,176
1,16	0,57	0,681	0,298		1,65	1,26	1,84	2,24
1,18	0,59	0,702	0,334		1,66	1,288	1,956	2,316
1,2	0,61	0,722	0,37		1,67	1,316	2,072	2,392
1,22	0,631	0,748	0,416		1,68	1,344	2,188	2,468
1,24	0,652	0,773	0,462		1,69	1,372	2,304	2,544
1,6	1,15	1,525	1,92		1,7	1,4	2,42	2,62
1,61	1,171	1,58	1,984

Salt ishlash tokining nisbiy qiymati

Salt ishlash tokining aktiv tashkil etuvchisi



Reaktiv tashkil etuvchisi

Salt ishlash toki berilgandan kattaroq bo’ldi

0,67<4,5 (bu farq chegara ichida)
7.3-jadval

Qalinligi 0,3 mm bo’lgan 3405 markali stal burchak quvvati isrofi va magnitlanishi

V, Tl	Isrof kengayish koeffitsienti						Magnitlanish quvvati kengayishi koeffsienti
	To‘g‘ri oraliq kpr			Egri oraliq kk				To‘g‘ri oraliq k^'pr			Egri oraliq k^'k
	Kuydiril- magan	Kuydiril- gan	Kuydiril- magan		Kuydiril- gan	Kuydiril- magan			Kuydiril- gan	Kuydiril- magan		Kuydiril- gan
1,6	2,53	2,9	1,65		1,8	9,8			15,1	2,43		3,01
1,61	2,49	2,84	1,62		1,78	9,3			14,4	2,39		2,95
1,62	2,43	2,79	1,57		1,74	8,9			13,8	2,36		2,87
1,63	2,38	2,69	1,51		1,67	8,8			13,6	2,27		2,68
1,64	2,31	2,61	1,47		1,59	8,7			13,4	2,21		2,59
1,65	2,27	2,54	1,42		1,51	8,6			13,1	2,17		2,48
1,66	2,23	2,47	138		1,48	8,5			12,7	2,04		2,39
1,67	2,19	2,41	1,34		1,45	8,4			12,2	1,91		2,31
1,68	2,13	2,38	1,31		1,41	8,3			11,8	1,8		2,23
1,69	2,08	2,34	1,28		1,38	8,2			11,2	1,69		2,17
1,7	2,03	2,31	1,27		1,34	8,1			10,3	1,6		2,07

8. Nominal yuklanishdagi foydali ish koeffitsiyentini aniqlaymiz

Agar cosφ_n=1 bo’lsa,

9. Transformatorda issiqlik ajralishini hisoblash
Chulg’amlarning issiqlik yuklamasi


Bu yerda g’altak sirtini yopilish koeffitsiyenti

Bir g’altak perimetri

Yuqori kuchlanish chulg’ami uchun

Vt/m²

Bu yerda


Chulg’am haroratining moy haroratidan ortishi:

PK chulg’amida (ichki chulg’am)

YuK chulg’amida (tashqi chulg’am)


Bakning o’lchamlarini topamiz:

Bak kengligi

bu yerda D₂^'' - tashqi chulg’amni chiqish diametri;

a_o.b - tashqi chulg’amdan bak devorigacha bo’lgan izolyatsiyalash masofasi (9.1 - jadval.).

9.1-jadval

Bak o’lchamlarini aniqlash

O‘ramdagi kuchlanish ko‘rinishi	Tashqi Chulg‘amdan bak devorigacha bo‘lgan o‘rtacha izolyatsiyalash masofasi, ao.b, sm	Magnit o‘tkazgichdan bak devorlari va qopqog‘igacha bo‘lgan masofolar yig‘indisi, hya.k, sm
6 – 10	6	20
20	9	35
35	12	50

Bak uzunligi

Bak chuqurligi

bu yerda H - o’zakning ochiq qismini balandligi;

h_ya.q - magnit o’tkazgichdan bak devorlari va qopqog’igacha bo’lgan masofolar yig’indisi (9.1 - jadval);

h_ya - yarmo balandligi.

Bak shaklini tekis oval shaklda deb olamiz va uni yuzasini topamiz.


Qopqoq yuzasi


Moy harorati havo haroratidan qancha oshib ketganligini aniqlaymiz. Standartlar bo’yicha bu haroratlar farqi 65⁰ C dan oshmasligi kerak.


Shu harorat uchun moyning yuqori qatlamlaridagi harorat


Bu yerda




9.2-jadval

Sovutish tizimi ishga tushishi oldidan moyning o’rtacha harorati ko’tarilishi Θ_m.v=0,262·q_b^0,8

qb, Vt/m^2	Θm.v, ^0S	qb, Vt/m^2	Θm.v, ^0S	qb, Vt/m^2	Θm.v, ^0S	qb, Vt/m^2	Θm.v, ^0S	qb, Vt/m^2	Θm.v, ^0S
195– 201	18	279– 286	24	371– 378	30	466– 474	36	568 – 575	42
202– 208	18,5	287– 293	24,5	379– 386	30,5	475– 482	36,5	576 – 584	42,5
209– 215	19	294– 301	25	387– 393	31	483– 490	37	585 – 592	43
216– 221	19,5	302– 309	25,5	394– 401	31,5	491 499	37,5	593– 600	43,5
222– 228	20	310– 317	26	402– 409	32	500– 507	38
229– 235	20,5	318– 325	26,5	410– 417	32,5	508– 515	38,5
236– 242	21	326– 332	27	418– 425	33	516– 524	39
243– 250	21,5	333– 340	27,5	426– 433	33,5	525– 532	39,5
251– 257	22	341– 347	28	434– 441	34	533– 541	40
258– 264	22,5	348– 355	28,5	442– 449	34,5	542 550	40,5
265– 271	23	356– 363	29	450 457	35	551– 559	41
272– 278	23,5	364 370	29,5	458– 465	35,5	560– 567	41,5

Bak yuzasidan olib ketiluvchi isroflar

Bu yerda q_b - moyning o’rtacha qizish harorati (9.2 - jadval)

Radiatorlar orqali olib ketiluvchi isroflar

Kerakli bo’lgan radiatorlar sahni


Shu miqdorga qarab radiator tanlaymiz. , bo’lgan ikkita radiator olamiz; qatorida to’qqiztadan truba bo’lib

; ; tashkil qiladi (9.3 - jadval).
Tanlangan radiatorlar uchun issiqlik yuklamasi koeffitsiyentini topamiz.


Bu koeffitsiyent uchun


9.3-jadval

Transformatorlar sovutish tizimi "M" uchun moslashgan to’g’ri trubali radiatorlar

O‘qlar orasidagi masofa No.r, mm	Balandligi Nr, mm	Qalinligi Lp, mm	Qator soni nryad	Massa Mr, kg	Issiqlik qaytaruvchi sirt Pr, m^2	Radiator moyi massasi Mm.r, kg
1100	1295	189	1	78	6,53	40
		254	2	113	9,79	61
		319	3	148	13,05	81
		384	4	182	16,31	101
		449	5	217	19,57	121
		514	6	252	22,84	141
		579	7	287	26,1	161
		644	8	322	29,31	182
		709	9	357	32,65	202
1600	1795	254	2	146	13,46	81
		319	3	192	17,94	108
		384	4	237	22,4	135
		449	5	284	26,9	162
		514	6	329	31,4	188
		579	7	375	35,89	215
		644	8	421	40,38	243
		709	9	467	44,89	269

Chulg’amlar harorati havo haroratidan qanchalik oshib ketishini aniqlaymiz.

PK chulg’am uchun

YuK chulg’am uchun

Bu haroratlar mumkin bo’lgan qiymat dan kichik.

10. Transformator massasini hisoblash
Aktiv qismi massasi

Bu yerda - ferromagnit o’zak og’irligi.

Simlar massasi

Bak va radiatorlar massasi

Bu yerda – bak po’latining qalinligi;

Moyning massasi

Transformatorning massasi

Xulosa
Loyiha ishi oldiga qo’yilgan maqsadga muvofiq kuch transformatori 250/35 ni loyihalash bo’yicha kerakli hisob - kitoblar bajarildi va natijada quyidagi parametrlar aniqlandi:

1. 
   Transformatorning asosiy elektr miqdorlari;
   
2. 
   Transformatorning asosiy o’lchamlari;
   
3. 
   PK va YuK chulg’amlarining tuzilishi, turi, o’lchamlari, izolyatsiyalash masofalar; qisqa tutashish va salt ishlash parametrlari;
   
4. 
   Transformatorning issiqlikka chidamliligi va uning og’irligi.
   

Loyihalangan transformator barcha parametrlari bo’yicha transformatorlarga qo’yilgan talablarga javob beradi, ya'ni

Namunadagi	Hisob - kitob dagi
1. =6,5	=9.89
2. =6200 VT	=6467 VT
3. =4,5	=0.67
4.	=38,6 =32,46

5. Transformatorning og’irligi 12097 kg ni tashkil etadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. 
   Гончарука A.И. “Расчёт и проектирование трансформаторов”. M.: Энергоатомиздат, 1990, 256 ст.
   
2. 
   Тихомиров И.M. “Расчёт трансформаторов”. M.: Энергоатомиздат, 1986.
   
3. 
   Кагапович Е., Райхлин И.M., “Испытание трансформатор мощностью 6300 кВА и напряжением до 35 кВ”. М: Энергия 155 ст.
   
4. 
   У.Иброхимов “Электр машиналари”, Ўқитувчи, 1988, 372 б.
   
5. 
   М.З. Хомидхонов, С.М.Мажидов “Электрик юритма ва уни бошқариш асослари”. Т.: Ўқитувчи, 1970, 234 б.
   
6. 
   Мажидов С.М. “Электр машиналар ва электрик юритмалар”. Т.: Ўқитувчи, 1970, 375 б.