Электротехниканинг

Кирхгофнинг 1 - қонунига асосан:

• ёки

• .

• Кирхгоф 1- қонунининг физик маъноси:
• электр занжир тугунида зарядларнинг ҳаракати узлуксиздир ва унда зарядлар тўпланиб қолмайди.

• Кирхгофнинг 2 –қонуни занжир берк контурларига тегишли.
• Агар схемада Ш – шахобчалар, ШJ – ток манбаилари сони бўлса, Ш - ШJ - (Т-1) та тенглама тузилади.

• электр занжирининг исталган берк контурида кучланишлар тушувининг алгебраик йиғиндиси шу контурдаги ЭЮК ларнинг алгебраик йиғиндисига тенг

• ёки
• занжирнинг ихтиёрий контурида кучланишларнинг алгебраик йиғиндиси нолга тенг:

• Схемада Ш – шахобчалар, ШJ – ток манбаилари сони бўлса, Ш - ШJ - (Т-1) та тенглама тузилади.

• Кирхгоф қонунларини чизиқли ва ночизиқ электр занжирларни ҳисоблаш учун қўллаш мумкин.

• аbсdа берк контур учун Кирхгофнинг 2 - қонунига асосан:

• .

• ёки

• Агар контурни айланиб чиқиш йўналиши билан ток ёки ЭЮК йўналиши бир хил бўлса, у ҳолда йиғиндига тегишли ташкил этувчилар «мусбат» ишора билан, акс ҳолда эса «манфий» ишора билан киради.

• 1. Umumiy ma'lumotlar

• Amaliy elektrotexnikada asosiy rolni o'zgaruvchan tok o'ynaydi. Hozirgi vaqtga kelib deyarli barcha elektr energiya o'zgaruvchan tok elektr energiyasi ko'rinishida ishlab chiqariladi. O'zgaruvchan tokni o'zgarmas tokka nisbatan asosiy avzalligi-uni uzatishda kuchlanishni oson va kam isrof bilan o'zgartirish imkoniyatidir. Bundan tashqari, o'zgaruvchan tok generatorlari va motorlari o'zgarmas tok mashinalariga nisbatan tuzilishi sodda, ishlashda ishonchli va narxi arzon.

• Yo'nalishi va kattaligi davriy ravishda o'zgarib turuvchi EYuK, tok va kuchlanish o'zgaruvchan EYuK, tok va kuchlanish deyiladi. Vaqt bo'yicha sinusoidal qonun bo’yicha o'zgaruvchan EYuK, tok va kuchlanish sinusoidal EYuK, tok va kuchlanish deb ataladi. Sinusoidal tok quyidagicha ifodalanadi:

• 2. Sinusoidal tok va kuchlanishlarning amplitudasi, chastotasi va fazasi

• bunda i - tokning oniy qiymati,A, - tokning maksimal (amplituda) qiymati, A, - burchak chastota, rads, - boshlang'ich faza – faza (ti) ning vaqtdagi qiymati, grad, 1- rasmda sinusoidal tokning to’lqin diagrammasi keltirilgan.

• 4. Sinusoidal tok, EYuK va kuchlanish ta'sir etuvchi (effektiv) va o'rtacha qiymatlari

• Sinusoidal o'zgaruvchan kattalikning juda keng ishlatiladigan qiymati bu uning ta'sir etuvchi qiymatidir. U effektiv yoki o'rtacha kvadratik qiymati deb ham ataladi. Tokning ta'sir etuvchi qiymati quyidagicha aniqlanadi:

• Demak, sinusoidal tokning ta'sir etuvchi qiymati davr mobaynidagi o'rta kvadratik qiymatiga teng va u tok maksimal qiymatining 70,7 foizini tashkil etadi.

• EYuK va kuchlanishning ta'sir etuvchi qiymatlari mos ravishda
• teng.