Elektrotehnika va elektronika

V bob. ELEKTRONIKA ASOSLARI. 
V bob. 16-mavzu. 
ELEKTRONIKA ASOSLARI. 
Reja: 
16.1
 
Asosiy tushunchalar va elektronika asboblarining qo‘llanilishi. 
16.2
 
Elektronika o’rganadigan o’bektlar. 
16.3
 
Yarim o‘tkazgichlar to‘g‘risida asosiy tushunchalar. 
16.4
 
 
16.5
 
Yarim o‘tkazgichli triod. bipolyar tranzistorlar. 
 
16.1
 
Asosiy tushunchalar va elektronika asboblarining qo‘llanilishi. 
Elektronika  –  elektronlarni  elektr  magnit  maydonlari  bilan  o’zaro  ta’siri  va  elektron  asboblar  va 
qurilmalarni yaratish uslublari haqidagi fan.  
Elektronikaning rivijlanish bosqichlsri: 
 
1895 yilda radioning kashf etilishi;
 
 
Dastlabki kuchaytirgich element – lampali triodning kashf etilishi;
 
 
Elektr signallarini  kuchaytirish  va generatsiya qilish uchun  yarim o’tkazgichli elementni 
qo’llanilishi;
 
 
Qattiq jism elektronikasining rivojlanishi;
 
 
O’tkazgich va yarim o’tkazgichli elementlarni qo’llanilishi;
 
 
1947 yilda tranzistorni kashf etilishi;
 
 
Integral  mikrosxemelarni  yaratilishi  va  zamonaviy  elektronikaning  asosi  bo’lmish 
mikroelektronikaning rivojlanishi.
 
Analogli va raqamli elektronika o’rtasidagi asosiy farq informatsiyani kodlash uslublaridadir. 
Analogli elektronika 
– oddiy proportsional bir o’lchamli kodlashdan foydalanadi. Bunda informatsiya 
manbaining  fizik  parametrlarini  elektr  maydoni  yoki  kuchlanishining  shunday  fizik  parametrlari 
(amplitudani amplitudaga, chastotani chastotaga, fazani fazaga va h.k.) orqali aks ettirilishi samarasidan 
foydalaniladi.  
Raqamli  elektronika 
–  ma’lumotlar  manbaining  fizik  parametrlarini  n-  o’lchamli  kodlashdan 
foydalanadi.  

---

222 
 
Raqamli sxemalar 
– mos ravishda logik nol va logik birga to’g’ri keluvchi ikki daraja kuchlanishli 
ikkilangan  tizim  bilan  tavsiflanadi.  Odatda    bulardan  birinchisi    past  kuchlanishga  va  ikkinchisi  yuqori 
kuchlanishga bog’lanadi. 
 
Zamonaviy  elektron  r
aqamli
  sxemalarda  asosan  quyidagi  elementlardan  foydalaniladi:    16.1-rasm 
(a,b,c,d)