Elektrotehnika va elektronika

“Yulduz” – usulida ulanganda 
 
“Uchburchak” – usulida 
ulanganda
 
 
 
(3.23) 
 
(3.24) 
Aktiv quvvat 
 
(3.25)
 
 
(3.26)
 
 
(3.27)
 
 
(3.28)
 
 
(3.29)
 
 
(3.30)
 
 
Uch fazali zanjirning aktiv quvvati alohida fazalar aktiv quvvatlarining yig‘indisiga teng, ya’ni: 
 
(3.31) 
 
(3.32) 
Reaktiv quvvat 
 
(3.33)
 
 
(3.34)
 
 
(3.35)
 
 
(3.36)
 
 
(3.37)
 
 
(3.38)
 
Uch fazali zanjirning reaktiv quvvati alohida fazalar reaktiv quvvatlarining yig‘indisiga teng, ya’ni: 
 
(3.39) 
 
(3.40) 
To‘la  quvvat 
      
 
(3.41)
 
 
(3.42)
 
 
(3.43)
 
 

---

61 
 
 
      
 
(3.44)
 
 
(3.45)
 
 
(3.46)
 
Uch fazali zanjirning to‘la quvvati 
      
 
(3.47)
 
 
(3.48)
 
Iste’molchi yulduz usulida ulanganda 
;
3
;
F
L
F
L
U
U
I
I
     va uchburchak usulida ulanganda 
esa 
;
3
;
F
L
F
L
I
I
U
U
ekanligi hisobga olib, aktiv, induktiv va to‘la quvvatlarni aniqlashning quyidagi 
umumlashgan formulalarini yozish mumkin:  
      
 
(3.44)
 
 
(3.45)
 
 
(3.46)
 
Yuklama  qarshiliklarini  yulduz  usulidan  uchburchak  usuliga  va  aksincha,  o‘tkazib  ulash  amalda 
uchrab turadi. Masalan, uch fazali elektr pechining haroratini rostlash maqsadida  Δ dan Y ga o ‘tkazib 
ulansa, pechning quvvati 3 marta ortadi. Haqiqatan ham, yulduz usulida ulanganda: 
           
;
F
FY
FY
R
U
I
          
F
FY
FY
FY
Y
R
U
I
U
P
2
3
3
                                         (3.52) 
Uchburchak usulida ulanganda esa: 
;
3
FY
F
U
U
 
;
3
F
FY
F
R
U
I
   
F
F
F
F
R
U
I
U
P
2
9
3
                                (3.53) 
                                       
3
Y
P
P
                                                                               (3.54) 
  

---

62 
 
Uch fazali sistemaning afzalligi. 
1. Uzoq masofaga elektr energiyasini uzatishda uch fazali toklar sistemasi, boshqa sonli o‘zgaruvchi 
toklar sistemasidan iqtisodiy jihatdan samaralidir. 
2. Sistema elementlari – uch fazali asinxron yuritgich va uch fazali transfrmatorlari tuzalishi juda 
sodda, materiallar sarfi kam va ishlashdagi puxtaligi esa, anchi yuqoridir. 
3. Agar uchgala fazada bir xil  yuklama bo‘lsa, ya’ni simmetrik rejim bajarilganda sistemada oniy 
quvvat sinusoidal tokning har bir davrida o‘zgarmaslik xususiyatiga egadir.