Электротехника и электроника

Elektrotexnika

• Лекция 3 – ma’ro‘za
• Sinusoidal tokning uch fazali elektr zanjirlari

Uch fazali zanjirlar

• Ular bir xil chastotali sinusoidal EYuKlarda ishlaydigan, fazalari bo'yicha farq qiladigan va umumiy energiya manbai tomonidan ishlab chiqariladigan uchta elektr zanjirlar to'plamidan iborat bo'ladi.
• Uch fazali zanjirlar bir fazali zanjirlarga nisbatan bir qator afzalliklarga ega:
• 1. Energiya uzatishning iqtisodiyligi
• 2. Aylanuvchi magnit maydon momentini olish imkoniyati
• 3. Bitta qurilmada ikki xil kuchlanishni olish mumkinligi

• 2

Uch fazali EYuK tizimini olish

• Uch fazali sxemaning asosiy elementlari:
• 1.Uch fazali generator
• 2.Uzatish liniyalari
• 3.Qabul qiluvchilar (iste'molchilar)
• Generatorning asosiy elementlari:
• 1.Qo'zg'almas stator (uchta chulg'amdan iborat).
• 2.Aylanadigan rotor (elektromagnit)

• A,B,C – fazalarning boshlanishi X,Y,Z – fazalarning tugashi

• 3

Uch fazali EYuK tizimi

• 4

Simmetrik EYuK tizimining vektor diagrammasi

• Taqsimlovchi qurilmalarda har xil fazali shinalar turli ranglarga ega:
• A fazasi - sariq
• B fazasi – yashil
• C fazasi – qizil
• Neytral sim - ko‘k rangda.

• 5

Ta'minot manbalarining fazalarini ulash usullari Yulduzsimon ulanish

• Faza kuchlanishi har bir fazaning boshi va oxiri orasidagi kuchlanishni bildiradi. Musbat yo'nalishlar: UAN, UBN, UCN ni UA, UB, UC deb nomlash qabul qilingan. Ikki fazaning boshlanishi orasidagi kuchlanishga Liniya kuchlanishi deb aytiladi, ya’ni UAB, UBC, UCA

• 6

Liniyali va fazali kuchlanishlarning vektor diagrammasi

• 7

Ta'minot manbalarining fazalarini ulash usullari Uchburchak ulanishi

• Ulanish algoritmi:
• A-Y
• B-Z
• C-X

• 8

Ta'minot manbasi simlarini va iste’molchi fazalarini yulduzsimon ulanishi

• 9

Vektorli diagrammalar tuzishning umumiy qoidasi

• 10

Simmetrikli yuklama

• Neytral simsiz

• Neytral simli

• 11

Neytral simli nosimmetrik yuklama

• 12

Neytral simsiz nosimmetrik yuklama

• Biz fazaviy kuchlanishlarning nosimmetrik tizimini olamiz. Neytral siljishidagi Unn0 kuchlanishini aniqlaymiz.

• 13

Uch fazali tizimda fazaning yo'qolishi(uzuishi)

• Dastlabki sxema liniya kuchlanishi ostida tushadigan ketma-ket ulangan ikkita elementga aylanadi

• 14

Uch fazali tizimda fazani uzulishi(yo'qolishi)

• Fazdagi toklarni va neytralning siljish kuchlanishini aniqlaymiz

• 15

Uch fazali tizim fazasidagi qisqa tutashuv

• 16

Uch fazali tizim fazasidagi qisqa tutashuv

• Qisqa tutashuv va neytralning siljish kuchlanishidagi fazadagi tokni aniqlaymiz

• 17

Iste'molchilar fazalarining uchburchak ulanishi

• 18

Iste'molchilar fazalarining uchburchak ulanishi

• Iste'molchining fazaviy kuchlanishlari elektr ta'minotining mos keladigan liniyali kuchlanishiga teng.

• Liniya toklari Kirxofning birinchi qonuniga binoan faza toklar bilan quyidagicha aniqlanadi

• 19

Uch fazali zanjirning quvvati Manbaning quvvati

• Uch fazali elektr energiyasi manbasining oniy quvvati:

• Bir davrdagi quvvatning o'rtacha qiymati:

• 20

Nosimmetrik yuklamada uch fazali elektr quvvati

• Aktiv quvvat:

• Reaktiv quvvat:

• Uch fazali zanjirning to'la quvvat moduli:

• 1

Simmetrik yuklamada uch fazali quvvat

• 21

Simmetrik yuklamada uch fazali zanjirning quvvati

• Yulduzli sxemada ulanish:

• Uchburchak sxemada ulanish:

• Simmetrik yuklamada, iste'molchining ulanishidan qat'i nazar, quvvat formulalari bir xil bo'ladi.

• 22