Elektrostatik maydon kuchlanganligi. Reja Elektr zaryadi. Elektr zaryadining saqlanish qonuni

Elektr zaryadining saqlanish qonuni. Juda ko`plab jumladan, o`z tajribalari asosida ingliz fizigi M.Faradey 1843 yilda tabiatning fundamental qonunlaridan biri elektr zaryadining saqlanish qonunini ta’rifladi: Istalgan yopiq sistemada, sistema ichida qanday jarayonlar ro`y berishidan qat’iy nazar elektr zaryadlarining algebraik yig`indisi o`zgarmaydi.

 bu yerda n- sistemadagi zaryadlar soni.

Yopiq sistema deb tashqi jismlar bilan zaryad almashmaydigan sistemaga aytiladi.

Elektr zaryadi paydo ham bo`lmaydi, yo`qolmaydi ham, u faqat bir jismdan ikkinchiga uzatiladi yoki shu sistema ichida qayta taqsimlanadi.

Elektr zaryadi – relyaltivistik invariant kattalik bo`lib, uning miqdori qanday sanoq sistemasida qaralayotganligiga, zaryadning harakatda yoki tinch turganligiga mutlaqo bog’liq emas. 

 Moddalardagi elektronlar miqdori.Erkin elektronlarining miqdoriga qarab moddalar o`tkazgichlarga, dielektriklarga va yarimutkazgichlarga ajratiladi. Butun hajmi bo`ylab elektr zaryadini erkin o`tkazuvchi moddalarga o`tkazgichlar deyiladi. Ular ikki guruhga bo`linadi: 1) birinchi tur o`tkazgichlar(metallar)-ularda zaryad (erkin elektronlar) kuchganda kimyoviy o`zgarish ro`y bermaydi; 2) ikkinchi guruh o`tkazgichlar (eritmalar) –zaryadning ko`chishi kimyoviy o`zgarishlarga olib keladi. Erkin elektronlari amalda mavjud bo`lmagan moddalar (shisha, plastmassalar)- dielektriklar deyiladi. Yarim o`tkazgichlar (germaniy, kremniy va hokazolar) – o`tkazgichlar va dielektriklar oralig`ida bo`ladi.