Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

4.5. Gaz holatidagi va suyuq dielektriklar
Gaz holatidagi dielektriklar. Gaz holatidagi dielektriklar elektr
izolatsion material sifatida qo‘llanilganda quyidagi afzalliklarga ega:
yuqori  solishtirma  qarshilik  ,  kichik  (birga  yaqin)  dielektrik
singdiruvchanlik  ,  kichik  dielektrik  yo‘qotishlar  burchagi  tan-
 4.8-rasm. Sluda elektr mustahkamligining E
must
 qalinlikka bog‘liqligi:
1—muskovit; 2—flogopit; 3—ftorflogopit.
0,04
0,08 0,12 0,16
0,2
h,  mm
0
100
200
300
400
Emust., mV/m
3
2
1

---

80
gensi tg . Gaz holatidagi elektr izolatsiyaning kamchiligi kichik
elektr mustahkamlik hisoblanadi.
Gaz  holatidagi  dielektriklar  havo  elektr  uzatish  liniyalarida
simlar oralig‘ida izolatsiya hosil qiladi, elektrovakuum asboblarda
va yorug‘lik manbalarida (inert gazlar, argon, neon va boshqalar),
gaz  kondensatorlarida  (azot,  galogen)  elektrodlar  oralig‘ini
to‘ldiradi va katta elektr mashinalarda sovitish muhitini hosil qiladi
(vodorod,  geliy).
Gazlarning elektr mustahkamligi E
must
 bosimga kuchli bog‘liq
(4.9-rasm). Gazlarni vakuumli kondensator, gaz bilan to‘ldirilgan
yuqori bosimli kabellarda va boshqa yuqori kuchlanish qurilma-
larida elektr izolatsiya sifatida qo‘llanilishi E
must
= f() bog‘liqlikka
asoslangan.
Elektr mustahkamlik yana elektrodlar oralig‘idagi masofa h ga
ham bog‘liq: h kamaysa E
must 
ortadi (4.10-rasm).
h va  bir vaqtda o‘zgarsa, quyidagi qonuniyat (Pashen qo-
nuni) o‘rnatilgan: agar razryad oralig‘i uzunligi h va gaz bosimi
, ularning ko‘paytmasi o‘zgarishsiz qoladigan qilib o‘zgartirilsa,
4.9-rasm.  E
must
 ning   ga bog‘liqligi
(punktir chiziq bilan normal bosim ko‘rsatilgan).
E
m
h= const


---

81
teshilish  kuchlanish  qiymati  o‘zgarmaydi,  ya’ni  U
tesh   
  h  ko‘-
paytmasi funksiyasi hisoblanadi (4.11-rasm).