Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

Nazorat  savollari
1.  Chastota  tanlovchi  uzellar  qanday  tasniflanadi  va  ularning
asosiy parametrlari qanday?
2. Aktiv RC-filtrning  ishlash prinsiði  qanday?
3.  Integral  pyezoelektrik  filtrlarning  elektr  va  konsturktiv  para-
metrlari o‘zaro qanday bog‘langan?
4. Elastik va sirtqi akustik to‘lqinlardagi integral pyezofiltrlarning
ishlash prinsiði qanday?

---

192
X BOB. 
PAST  CHASTOTALI  TRANSFORMATORLAR
VA DROSSELLAR
10.1.  Tasnifi  va  asosiy  parametrlari
Past  chastotali  transformatorlar  va  drossellar  berk  magnit
o‘tkazgichlarga  o‘ralgan  induktiv  g‘altaklardan  iborat.
Transformatorlar  vazifasiga  ko‘ra  kuch,  moslashtiruvchi  va
impuls  transformatorlariga,  magnit  o‘tkazgichning  turiga  qarab
konstruktiv  va  texnologiyasi  jihatidan  zirhli,  sterjenli,  toroidal
va g‘altaksimon transformatorlarga bo‘linadi.
Transformatorlarning  asosiy  parametrlari  —  birinchi  chul-
g‘am  induktivligi  L
1
,  u  past  chastotalar  sohasida  uzatish
koeffitsiyentini  belgilaydi;  sochilish  induktivligi  L
5
,  u  yuqori
chastotalar  sohasida  uzatish  koeffitsiyentini  belgilaydi,  chul-
g‘amning  xususiy  sig‘imi  C
b
,  u  yuqori  chastotalar  sohasidagi
chastota  buzilishlariga,  ayniqsa,  kuchlanish  impulsi  frontlariga
ta’sir  ko‘rsatuvchi  sig‘im;  chulg‘amning  aktiv  qarshiligi  r;  FIK;
transformatsiya  koeffitsiyenti 
1
2
/ 


n
,  u  uzatish  koeffi-
tsiyentini belgilaydi; bu yerda 
1
 va 
2
 birlamchi va ikkilamchi
chulg‘amdagi  o‘ramlar  soni.
Transformatorlar  yuqori  sifatli  ishlashlari  uchun,  har
doim  kichik  L
1
,  C
0
,  katta  bo‘lmagan  r  va  «ko‘pi  bilan»  deb
cheklangan L
1
 qiymatli bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Transfor-
matsiya koeffitsiyenti birga teng bo‘lishi, undan katta yoki kichik
bo‘lishi  mumkin;  ko‘p  chulg‘amli  transformatorlar  bir  nechta
transformatsiya koeffitsiyentiga ega bo‘la oladi.

---

193
Drossellar  ko‘proq  tok  manbalari  filtrlarida,  undan  tashqari
past  chastotali  filtrlarda  va  tanlama  zanjirlarda,  shuningdek,
stabilizatorlar  (to‘yinish  drossellari)da  va  rostlagichlar  (boshqa-
ruvchi  drossellar)da  ishlatiladi.  Konstruksiyasi  va  qator  elektr
parametrlariga  ko‘ra  drossellar  transformatorlarga  o‘xshashdir.
Bir  chulg‘amli  past  chastota  g‘altak  bo‘lsa,  drossellar  ko‘p  chul-
g‘amli  transformatorlardir.