Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

6.2. Nometall  kontakt materiallar
Qattiq nometall kontakt materiallar ichida uglerod asosidagi
materiallar  katta  ahamiyatga  ega.  Ularni  elektr-ko‘mir  mahsu-
lotlar deb atashadi. Ko‘mirdan aylanma harakat qiladigan elektr

---

107
mashinalarda sirpanuvchi kontakt bo‘lib xizmat qiladigan cho‘t-
kalar  yasaladi.
Sirpanuvchi kontaktlar tokni kollektorga ulaydi (yoki uzadi).
Bundan  tashqari,  elektr-ko‘mir  mahsulotlar  projektor  va  yoyli
elektr  zanjirlari  elektrodlari,  galvanik  elementlarning  anodlari
sifatida ham qo‘llaniladi. Ko‘mir kukunlari mikrofonlarda tovush
bosimiga mos ravishda o‘zgaruvchi qarshilik hosil qilishda ishlatiladi.
Ko‘mirdan  telefon  tarmoqlari  uchun  yuqori  omli  rezistorlar  va
razryadniklar  yasashadi.
Ko‘mirdan  yasalgan  mahsulotlar  solishtirma  qarshilikning
manfiy temperatura koeffitsiyenti TK

  ga ega.
Cho‘tkalar turli o‘lchamlarda ishlab chiqariladi (kollektorda
qo‘llaniladigan  cho‘tkalarning  kontakt  sirti  4

4  dan  35

35  mm
gacha, balandligi 12—70 mm bo‘lishi mumkin).
Ko‘mir  mahsulotlarni  ishlab  chiqarishda  xomashyo  sifatida
qurum, grafit yoki antratsit qo‘llanilishi mumkin. 
Qurum ko‘pgina
organik birikmalarning to‘liq yonmasligi natijasida hosil bo‘ladi.