Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

7.7.  Integral  mikrosxemalar  kondensatorlari
Yarimo‘tkazgichli  IS  monokristalida  kondensatorlar  hosil
qilish  uchun  r-n  o‘tishlar  sig‘imidan  foydalaniladi.  Ammo
bunday  kondensatorlar  sig‘imlarning  cheklangan  diapazoniga
(20—200  pF),  past  temperatura  barqarorligi  (10
-3
  1/°C)  va
parametrlarning katta texnologik tarqoqligiga (30 %) ega.
Gibrid  IS  larning  yupqa  pardali  kondensatori  (7.12-rasm)
bundan  yuqoriroq  xossalarga  ega:  sig‘imlari  diapazoni  1  dan
10000 pF gacha bo‘lgan oraliqda yotadi, temperatura barqaror-
ligi   

2,10
-4
  1/°C  ni  tashkil  etadi,  parametrlarning  texnologik
tarqoqligi  10  %  ga  teng.  Bunday  kondensatorlar  dielektrik
ko‘rinishdagi  uch  qatlamli  strukturadan  va unga  purkash yo‘li
kichik omli metall qoplangan ikkita yupqa pardali qoplamadan
iborat.
7.12-rasm. Yupqa pardali kondensatorlar:
1, 3—yuqori va pastki qoplamalar; 2—dielektrik; 4—asos.
1
2
3
4
B
1
B
2
L
2
L
1

---

160
Qoplamalar sifatida ko‘pincha aluminiydan foydalaniladi. Chunki
boshqa metallar (masalan, oltin)ga  nisbatan uning atomlari sustroq
harakatlanadi.  Bu  hol  metallning  yupqa  dielektrik  qatlami  orqali
diffuziyasi  yuz  beruvchi  qoplamalar  orasidagi  qisqa  tutashuvlar
sonini  kamaytiradi.  Bundan  tashqari,  aluminiy  nisbatan  past
bug‘lanish  temperaturasiga  (1500°Ñ),  kichik  solishtirma  qarshilikka
( = 0,06  Om)  ega,  texnologiyabop  va  arzondir.
Yupqa pardali kondensatorning dielektrigi sifatida olinadigan
materialning  elektrga  nisbatan  chidamliligi  yuqori  va  sarfi  kam
bo‘lishi kerak. Bundan tashqari u yuqori adgeziya va iloji boricha
katta dielektrik singdiruvchanlikka ega bo‘lishi lozim.
Turli  materiallar  asosida  hosil  qilinadigan  yupqa  pardali
kondensatorlarning asosiy parametrlari 7.2-jadvalda keltirlgan.
Yupqa pardali kondensatorlar borgan sari kamroq qo‘llanil-
moqda, chunki mikroyig‘ilmalarga o‘rnatilganda yupqa paradali
kondensatorlar  (ayniqsa,  katta  sig‘imlilari)ga  nisbatan  bir  xil
yoki  hatto  kichik  yuzani  oladigan  yaxlit  keramik  K10  konden-
satorlari va oksid yarimo‘tkazgichli, elektrolitik K53-15, K53-16 va
K53-18  kondensatorlari  seriyalab  chiqarildi.  Sanoatda  B18  va
B18A kondensator yig‘ilmalari ham ishlab chiqarildi.
7.2-jadval