Электроника ва схемалар 2 фани, мазмуни ва усуллари

Акустоэлектроника асбоблари

• Акустик тебранишларни электр сигналига айлантириш учун тўғри пьезоэффектдан фойдаланилади.
• Қаттиқ жисм сиртига механик тебраниш таъсир қилганда қарама қарши электр зарядлари ҳосил бўлиб, электр тебраниши юзага келади.
• Аакустоэлектрониканинг учта асосий эффекти мавжуд: акустик тўлқинларни электрон ютиши, акустик тўлқинларнинг тезлигининг ўзгариши ва акустоэлектрик эффект.
• Маълумотларни ишлаш ва узатиш радиоэлектрон тизимларида ҳажмдор акустик тўлқинлар тўсувчи линияларда ва кварц резонаторларда частотани барқарорлаш мақсадида ишлатилади.
• Сирт акустик тўлқинларида ишловчи қуйидаги асбоблар ишлаб чиқилган ва кенг қўлланилмоқда: полосали фильтрлар, тўсувчи линиялар, частота синтезаторлари, сирт акустик тўлқинларини кучайтиргичлар, акусто-инжекцион транзистор, акустик тўлқин орқали заряд ташишга асосланган қурилма, тасвир санаш қурилмаси ва хотира қурилмаси.

Магнитоэлектроника асбоблари

• Магнитоэлектроника соҳаси ишлаши электромагнетизм ва магнит индукцияси ҳодисаларига асосланган асбоблар грухини ўз ичига олади.
• Гистерезис хоссасига асосланган магнит элементлари ЭҲМ қаттиқ дискларини тайёрлашда кенг қўлланилади, улар маълумотларни хотиралаш қурилмалари ҳисобланади.
• Динамик нобиржинслилик сифатида цилиндрик магнит доменлари (ЦМД) ишлатилади, улар изолияцияланган, биржинсли магнитланган қўзғаллувчи ферро- ёки ферримагнетиклардан ташкил топган бўлади.
• ЦМД цилиндрсимон шаклга эга ва магнитланганлик йўналиши магнетикнинг магнитланганлик йўналишига қарама қарши бўлади.
• ЦМД олдиндан магнитланган, кучли бирўқли перпендикуляр анизотропияга эга монокристал феррит қатламларида кузатилади.
• Феррит формуласи: MeO·Fe2O3 , бунда Ме – иккивалентли металл, Масалан: Mg, Ni, Ca, Cu, Zn. ЦМД ўлчамлари 1 – 5 мкм ни ташкил қилади.

Магнитоэлектроника асбоблари

• Маълумот сигналини тарқатувчи ЦМД қуйидаги хоссаларга эга:
• Ўзаро таъсирлашгунга қадар, таъсирлашиш пайтида ва таъсирлашишдан кейин маълумот тизимда исталганча узоқ вақт сақланади;
• Икки ўлчамда эркин силжийди;
• Манба ўчирилганидан кейин сақланади;
• Ҳосил қилиш ёки бузиш бошқарилади;
• Кузатиш орқали ва электр қайд қилинади;
• Бошқа ЦМДлар билан диполли ўзаротаъсирлашади.

Магнитоэлектроника асбоблари

• ЦМД асосида юқори маълумотлар зичлигига эга, кам қувват талаб, юқори тезликли (~10-7с) ва арзон хотира қурилмалари ясалади.
• Бундай қурилмалардаги маълумот ёзиш зичлиги 104 – 105 бит/мм, ёзиш тезлиги – 106 бит/с.