Электроника фанидан саволларга жавоблар


қўшимча симметрияга эга бўлган таркибий транзисторлар



Download 1,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/43
Sana24.02.2022
Hajmi1,05 Mb.
#239428
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   43
Bog'liq
2 5345872881966385134

қўшимча симметрияга эга бўлган таркибий транзисторлар деб аталади. 
Комплементар БТлар асосидаги Шиклаи таркибий транзистори деб 
аталувчи схеманинг тузилиши 4.2, а – расмда келтирилган.
Бунда кириш транзистори сифатида p-n-p ўтказувчанликка эга 
транзистор, чиқиш транзистори сифатида эса n-p-n ўтказувчанликка эга 
транзистор ишлатилади. Натижавий токлар йўналишлари, расмдан 
кўринишича, p-n-p транзисторнинг токлари йўналишига мос келади. Ток 
узатиш коэффициенти β= β
1
+
 
β
1
∙β
2
га тенг бўлади ва амалда Дарлингтон 
транзисторининг β сига тенг бўлади. 
Принципда таркибий транзистор майдоний ва биполяр транзисторлар 
асосида ҳосил қилиниши мумкин. 4.2, б – расмда – канали p-n ўтиш билан 
бошқарилувчи МТ ва n-p-n тузилмали БТ асосида ҳосил қилинган таркибий 
транзистор схемаси келтирилган. Ушбу схема майдоний ва биполяр 
транзисторларнинг хусусиятларини ўзида мужассамлаштирган – бу жуда 
катта кириш қаршилигига ва ток бўйича, демак қувват бўйича ҳам, жуда 
катта кучайтириш коэффициентига эгалигидан иборат. 
а) б) 
4.2 – расм. Комплементар БТлар (а), БТ ва МТлар асосидаги (б) 
таркибий транзистор схемалари. 
Инжекцион – вольтаик транзистор асосидаги таркибий транзистор 
схемаси 4.3, а ва б – расмларда келтирилган. Улар температура ва 
кучланиш манбаи қийматлари ўзгаришига нисбатан юқори барқарорликка 
эга. 
а) б) 


17 
4.3 – расм. Инжекцион – вольтаик транзистор асосидаги таркибий транзистор 
Дарлингтон (а) ва Шиклаи (б) жуфтлиги схемалари. 
Масалан, 4.4 – расмда БТГнинг учта транзисторли схемаси (Уилсон ток 
кўзгуси) келтирилган. Унда бошқарувчи VT1 ва VT2 транзисторларниг база 
токлари қарама - қарши йўналган.
Схемадан
1
1
2
1
Э
Б
Б
I
I
I
I



,
3
1
2
2
Э
Б
Б
I
I
I
I



кўриниб турибди.
VT1 ва VT2 транзисторлар эгизак. Уларнинг ишлаш режимлари бир – 
бириникидан коллектор – база кучланиш бўйича фарқ қилади. VT1 
транзисторнинг коллектор – база кучланиши VT2 транзисторнинг эмиттер – 
база кучланишига тенг, яъни қиймати кичик. VT2 транзисторнинг коллектор– 
база кучланиши эса R резистордаги ва R
Ю
занжирдаги кучланиш 
пасайишлари билан аниқланади ва сезиларли даражада катта бўлиши 
мумкин. 


18 
4.4 – расм. Уилсон ток кўзгуси 
схемаси. 
4.5 – расм. Актив ток 
трансформатори. 
 
Лекин, база токи коллектор – база кучланиши қийматига суст 
боғланган, шунинг учун I
Б1
= I
Б2
. Эмиттер токлари ҳам содда БТГ 
схемасидаги ҳолат сабабларига кўра бир – бирига тенг I
Э1
= I
Э3
. Натижада
1
1
2
1
2
)
(
2
I
I
I
I
I
Б
Б





Бу ифодадан 3.2 – расмда келтирилган схемада кириш ва чиқиш 
токларининг қайтарилиши 4.4 – схемадагига қараганда юқорироқлиги 
кўриниб турибди. 
Қатор интеграл схемаларда таянч токи I
1
 (I

<< I
1
) қиймати катта бўлган 
кичик токли БТГлар талаб этилади. Ушбу ҳолларда содда БТГнинг 
такомиллашган схемасидан фойдаланилади (4.5 – расм).
Бу схема ток трансформатори схемаси деб аталади. Унинг учун 
2
1
2
БЭ
БЭ
Э
Э
U
U
R
I



R
I
Е
U
M
БЭ
1
1


(4.1) 
ифода ўринли. 
Идеаллаштирилган ўтиш ВАХ дан фойдаланиб, 
)
/
ln(
0
1
1
I
I
U
T
БЭ


;
)
/
ln(
0
2
2
I
I
U
T
БЭ


(4.2) 
ѐзиш мумкин. 
(2.4) ва (2.5) ифодалардан 
R
I
U
E
R
I
БЭ
M
Э
T
2
1
2
ln



(4.3) 
ҳосил қиламиз. 


19 
I
2
токнинг берилган қиймати асосида (4.3) дан фойдаланган ҳолда R
Э
резисторнинг қаршилигини топиш мумкин 
R
I
U
E
I
I
R
БЭ
M
T
Э
2
1
2
2
ln



. (4.4) 
Ушбу 
схема 
соддалигига 
қарамасдан, 
температура 
бўйича 
барқарорликни яхши таъминлайди, чунки R
Э
резистор орқали манфий ТА га 
эга. Ҳисоблашлардан температура бир градусга ўзгарганда токнинг 
нобарқарорлиги ∆I
2
=2,5 мкА ни ташкил этиши маълум. Бундан ташқари, 
R
Э
=1 кОм (статик қаршилик) бўлганда БТГнинг динамик қаршилиги
1 МОмга яқин бўлади. 

Download 1,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   43




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish