"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

«Master funktsii» 
(Funktsiyalar ustasi) piktogrammasi orqali kiritish. 
Funktsiyani kiritish usullaridan biri qo’lda klaviaturadan Funktsiya 
nomi va argumentlar ro’yxatini kiritishdan iborat. MS Excel Funktsiyani 
kiritishda uning nomidagi belgilarni yuqori registrga o’zgartiradi, chunki 
formula va Funktsiyalarda kichiq harflar ishlatish mumkin. Agar dastur 
kiritilgan matnni yuqori registrga o’zgartirmagan bo’lsa, demak, u yozuvni 
Funktsiya deb qabul qilmagan, ya’ni Funktsiya noto’g’ri kiritilgan bo’ladi. 
Odatda matematik model bilan hisoblash tajribasi haqiqiy ob’ektni tajriba-
tadqiqot etish mumkin bo’lmagan yoki iqtisodiy maqsadga muvofiq bo’lmagan 
hollarda o’tkaziladi. Bunday hisoblash tajribasining natijalari haqiqiy obyekt ustida 
olib boriladigan tajribaga qaraganda juda aniq emasligini hisobga olish kerak. Lekin 
shunday misollar keltirish mumkinki, komp’yuterda o’tkazilgan hisoblash tajribasi 
o’rganilayotgan jarayon yoki hodisa haqidagi ishonchli axborotning yagona manbai 
bo’lib xizmat qiladi. 
Matematik modelni tahlil qilish o’rganilayotgan hodisaning ichiga kirish 
imkonini beradi. Matematik model tuzish uchun dastlabki masala rasmiylashtiriladi. 
Masala mazmuniga mos holda zarur belgilar kiritiladi. So’ngra miqdorlar orasida 
formula yoki algoritm ko’rinishida yozilgan funksional bog’lanish hosil qilinadi. 
Odatda matematik model bilan hisoblash tajribasi haqiqiy obyektni tajriba-
tadqiqot etish mumkin bo’lmagan yoki iqtisodiy maqsadga muvofiq bo’lmagan 
hollarda o’tkaziladi. Bunday hisoblash tajribasining natijalari haqiqiy obyekt ustida 
olib boriladigan tajribaga qaraganda juda aniq emasligini hisobga olish kerak. Lekin 
shunday misollar keltirish mumkinki, komp’yuterda o’tkazilgan hisoblash tajribasi 
o’rganilayotgan jarayon yoki hodisa haqidagi ishonchli axborotning yagona manbai 

---

691 
bo’lib xizmat qiladi. 
Matematik modelni tahlil qilish o’rganilayotgan hodisaning ichiga kirish 
imkonini beradi. Matematik model tuzish uchun dastlabki masala rasmiylashtiriladi. 
Masala mazmuniga mos holda zarur belgilar kiritiladi. So’ngra miqdorlar orasida 
formula yoki algoritm ko’rinishida yozilgan funksional bog’lanish hosil qilinadi.